مهرناز طهماسبی - دانش آموخته گروه خاک شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
شکوفه رضایی - استادیار گروه خاک شناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران. (مسوول مکاتبات)
علی خانمیرزائی فرد - استادیار گروه خاکشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

زمینه و هدف: در دهه های اخیر استفاده از نانوتکنولوژی در زمینه های مختلف کشاورزی افزایش یافته است و خاک به عنوان یکی از اجزای مهم محیط­زیست دریافت کننده انواع نانوذرات می باشد ولی به اثر این ذرات بر بخش زنده خاک توجه کم تری شده است. هدف این پژوهش بررسی اثرات نانو ذرات آهن و نقره روی برخی از شاخص های زیستی خاک بود. روش بررسی: آزمایشی فاکتوریل با پنج سطح نانوذره آهن و نقره (۰،۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ mgkg-۱) در سه تکرار انجام شد. خاک های آغشته به نانوذرات، با حفظ رطوبت و دما نگهداری و ۱۰، ۱۷ و ۳۰ روز پس از انکوباسیون، فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی و تنفس خاک اندازه گیری شد. یافته ها: اثر سطوح مختلف نانوآهن، نانونقره و زمان انکوباسیون بر روی تنفس میکروبی خاک، در سطح آماری یک درصد معنی دار گردید. اثرات متقابل فاکتورها به استثناء اثر سه گانه نانوذره آهن و نقره و زمان، تاثیر معنی داری بر تفس میکروبی خاک داشت. در اثرات متقابل نانوذرات آهن و نقره، بیش ترین تنفس میکروبی به میزان ۳۳/۴۷ gCg-۱d-)µ( در غلظت ۲۰۰ (mgkg-۱) نانوذره آهن و نقره بدست آمد. در اثر متقابل نانوآهن و زمان، بیش ترین تنفس میکروبی به میزان ۳۷/۵۱ gCg-۱d-)µ( در غلظت ۱۰۰ (mgkg-۱) نانوذره آهن پس از ۱۷ روز انکوباسیون بدست آمد و در اثرات متقابل نانو نقره و زمان، بیش ترین تنفس میکروبی (۰۲/۴۹ gCg-۱d-۱µ( در غلظت ۵۰ (mgkg-۱) نانو نقره پس از ۱۷روز انکوباسیون مشاهده شد. بیش ترین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی به میزان ۲۰/۲۸۸ (gPNPg-۱h-۱µ)در غلظت ۲۰۰ (mgkg-۱) نانوذره آهن پس از۱۰روز انکوباسیون بدست آمد.  بحث و نتیجه گیری:نتایج این تحقیق، تاثیر معنی دار نانوذرات بر روی تنفس خاک را نشان داد. تاثیر به غلظت و نوع نانوذرات بستگی داشت. اثر نانوذرات روی فعالیت آنزیم های خاک بسته به نوع نانوذرات و آنزیم متفاوت بود، فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی تحت تاثیر نانوذره آهن قرار گرفت در صورتی کهنانوذرات روی فعالیت فسفاتاز اسیدی اثر معنی دار نداشتند.

فسفاتاز اسیدی, فسفاتاز قلیایی, تنفس میکروبی خاک, نانوذرات