مهران بیجاری - کارشناسی ارشد آلودگی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
زهره علی محمدی - کارشناسی ارشد آلودگی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
حبیب اله یونسی - استاد گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران (نویسنده مسول)
نادر بهرامی فر - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

زمینه و هدف: رنگ های راکتیو از جمله پرکاربردترین رنگ ها در صنایع نساجی هستند. در فرآیند رنگرزی حدود ۶۰ تا ۷۰% از رنگ مصرفی بر روی الیاف تثبیت می شود. در آخرین مرحله آب شویی الیاف حدود ۱۵-۱۰ % از رنگ های راکتیو مصرفی وارد پساب شده و باعث بروز مشکلات زیست محیطی می گردند. لذا هدف از این مطالعه حذف رنگ های راکتیو بلو۱۹ و راکتیو رد ۱۹۸ با استفاده از کربن فعال تهیه شده از پسماند حاصل از هرس درختچه انگور در سیستم ناپیوسته است. روش بررسی: در این مطالعه کربن فعال با فعال ساز اسیدفسفریک در نسبت اشباع ۱:۲ و در دمای°C ۴۰۰ سنتز شد. همچنین شرایط بهینه برای حداکثر جذب رنگ های راکتیو بلو۱۹ و رد ۱۹۸ در این مطالعه pH برابر ۲، دوز جاذب g/l ۰۵/۰، غلظت اولیه رنگ mg/l ۳۰۰، دما C° ۶۰، حجم محلول ml ۲۰۰ و زمان تماس ۱۲۰ دقیقه تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد که نمونه کربن فعال با سطح ویژه m۲/g ۱۹۵۰ و حجم کلی حفرات cm۳/g ۵۸۸/۱ و توزیع ۵۱% حفرات در محدوده میکروحفره با حداکثر ظرفیت جذب mg/g ۱۱۵۴ برای رنگ بلو ۱۹ و mg/g ۴۳۱ برای رنگ راکتیو ۱۹۸ در شرایط بهینه از پتانسیل بالایی در حذف رنگ برخوردار است. همچنین داده های تعادلی رنگ راکتیو بلو ۱۹ تطابق بیشتری با مدل فرندلیخ و داده های رنگ راکتیو رد ۱۹۸ تطابق بهتری با مدل لانگمیر داشت. جذب هر دو رنگ نیز از مدل سینتیکی شبه مرتبه دوم پیروی نمود. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد کربن فعال تهیه شده از چوب انگور از پتانسیل بالایی در تصفیه پساب صنایع نساجی برخوردار است.

رنگ راکتیو بلو ۱۹, راکتیو رد ۱۹۸, کربن فعال, چوب انگور, سیستم ناپیوسته