کبری مقصودی - پژوهشگر مرکز تحقیقات تغذیه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز. ایران
الهام اشرفی دهکردی - پژوهشگر مرکز تحقیقات تغذیه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز. ایران
سید محمد مظلومی - دانشیار مرکز تحقیقات تغذیه، دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز. ایران

به منظور بررسی تاثیر پیش تیمار بذر و محلول­پاشی بوته­ها با سالیسیلیک اسید و براسینواستروئید بر رشد و تجمع کادمیوم در اسفناج تحت شرایط تنش کادمیوم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال ۱۳۹۹ اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل سالیسیلیک اسید (صفر، ۵/۰ و ۷۵/۰ میلی مولار)، براسینواستروئید (صفر، ۵/۰ و ۷۵/۰ میکرو مولار) و تنش کادمیوم (صفر، ۳۰۰ و ۶۰۰ میکرو مولار) بودند. نتایج نشان داد تنش کادمیوم موجب افزایش میزان مالون دی آلدهید، پراکسید هیدروژن و نشت یونی و کاهش زیست توده گیاه گردید. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، میزان کربوهیدرات ها و پرولین تحت تنش ۶۰۰ میکرو مولار کادمیوم افزایش یافت. کاربرد براسینواستروئید و سالیسیلیک اسید، در شرایط تنش ۶۰۰ میکرو مولار کادمیوم، باعث کاهش غلظت مالون دی آلدهید، پراکسید هیدروژن، نشت یونی و افزایش فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان مانند پراکسیداز، سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز شد و تاثیر کاربرد توام این دو ماده بیشتر از کاربرد جداگانه هر کدام از آن ها بود. تحت تنش کادمیوم، کاربرد ۵/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید، ۷۵/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید، ۵۰/۰ میکرو  مولار براسینواستروئید، ۷۵/۰ میکرو  مولار براسینواستروئید، ۵/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید+ ۵۰/۰ میکرو  مولار براسینواستروئید، ۵/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید+ ۷۵/۰ میکرو  مولار براسینواستروئید، ۷۵/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید+ ۵۰/۰ میکرو  مولار براسینواستروئید و ۷۵/۰ میلی مولار سالیسیلیک اسید+ ۷۵/۰ میکرو  مولار براسینواستروئید، به ترتیب موجب کاهش ۶۸/۱۲، ۶۸/۱۳، ۹۳/۱۳، ۱۳/۲۲، ۳۷/۲۵، ۰۹/۳۰، ۳۴/۳۰ و ۰۲/۴۵ درصدی میزان کادمیوم در برگ گردید. همچنین اعمال این تیمارها به ترتیب موجب کاهش ۵۳/۶، ۱۳/۱۰، ۷۶/۱۱، ۳۰/۱۸، ۳۰/۲۶، ۶۷/۳۲، ۳۴/۳۳ و ۸۱/۴۲ درصدی کادمیوم در ریشه اسفناج شد. پیش تیمار بذر و محلول پاشی براسینواستروئید و سالیسیلیک اسید، تحمل گیاه را در برابر تنش کادمیوم، از طریق افزایش فعالیت سیستم آنتی اکسیدان و تجمع اسمولیت ها و بهبود پایداری غشا افزایش داد. نتایج این پژوهش نمانگر آن است که کاربرد کاربرد توام براسینواستروئید و سالیسیلیک اسید نسبت به کاربرد جداگانه کیفیت اسفناج را بهبود بخشید و تاثیر آن ها بیشتر از کاربرد هر کدام به تنهایی بود.

آنزیم های آنتی اکسیدان, اسمولیت ها, تنظیم کننده های رشد گیاهی