امیر حسین مداح - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی، آلودگی های محیط زیست، گروه محیط زیست، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
مارال خدادادی - استادیار پژوهشکده کشاورزی هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، کرج، ایران.
ساناز خرمی پور - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران.

زمینه و هدف:  استفاده از پساب فاضلاب به منظور کشاورزی به دلیل کمبود شدید منابع آب در ایران، اجتناب ناپذیر شده است. گندزدایی یکی از مراحل مهم در تصفیه آب است. هر چند فن آوری های گندزدایی رایج مانند کلرزنی می توانند به طور موثری عوامل بیماریزای میکروبی را کنترل کنند، لیکن محصولات ناخواسته گندزدایی را ایجاد می کنند که سمی و سرطان زا هستند. هدف مطالعه حاضر مقایسه کارایی گندزدایی و کنترل رشد مجدد آلودگی زیستی پساب فاضلاب شهری با استفاده از تیمار های پرتو گاما و اشعه ماوراءبنفش می باشد.  روش بررسی: نمونه پساب ثانویه (قبل از واحد کلرزنی) از تصفیه خانه تهران جنوب جمع آوری شد. از دزهای پرتو گاما ۵/۰، ۱، ۲، ۴ و ۶ کیلوگری استفاده شد. سیستم گندزدایی اشعه ماورای بنفش با حجم راکتور ۱ لیتر ساخته شد. کارایی گندزدایی بر اساس تعیین شمارش کل کلنی و کلیفرم کل ارزیابی شد. جهت ارزیابی رشد مجدد میکروبی نمونه ها در دمای ۲۲درجه سانتی گراد و ۱۰۰ دور در دقیقه در محل تاریک به مدت سه روز انکوبه شدند. یافته ها: تعداد کلیفرم کل در شروع آزمایش در همه دزهای پرتو گاما صفر بود. لیکن در دزهای کمتر از ۲ کیلوگری رشد مجدد کلیفرم کل مشاهده شد. در تیمار اشعه ماورای بنفش شدت جریان ورودی، در زمان شروع آزمایش در شدت جریان کم بیشترین کارایی گندزدایی وجود داشت. لیکن با گذشت سه روز در همه شدت جریان­ها جمعیت کلیفرم کل از حد مجاز بیشتر بود. بحث و نتیجه گیری: پرتوتابی گاما می تواند به عنوان یک تکنیک موثر نسبت به روش ماورای بنفش جهت گندزدایی بدون رشد مجدد میکروبی به کار رود.

پرتوهای یونیزان, پرتوهای غیر یونیزان, گندزدایی, رشد مجدد میکروبی, پساب شهری