بسام رحمه - Ph.D. Candidate, Department of Persian Language and Literature, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
نجمه دری - Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
حیات عامری - Assistant Professor, Department of Linguistics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
غلامحسین غلامحسین زاده - Professor of Persian Language and Literature Department, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
عیسی متقی زاده - Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

یکی از بحث­های مهم زبان­شناسی در قرن اخیر، بحث رده­شناسی و جهانی­های زبان است. در رده­شناسی مولفه­های متعددی بررسی می­شوند. یکی از آن مولفه­ها، تشخیص حرکت پرسش­واژه­ها در زبان­هاست. رده­شناسان در این زمینه، دو رده اصلی را مشخص کرده­اند: نخست آنکه پرسش­واژه­ها در جای عنصری که از آن در جمله پرسش می­کنند، می­آیند و دیگر آنکه پرسش­واژه­ها به­ناچار در آغاز جملات پرسشی قرار می­گیرند. در این پژوهش قصد داریم حرکت پرسش­واژه­ها در زبان­های فارسی و عربی را بررسی کنیم تا بتوانیم جایگاه آن­ها را در نظام رده شناسی زبانی روشن سازیم. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و جملات مورد بررسی و تحلیل، از متون مختلف گونه رسمی هر دو زبان جمع­آوری شده است. بر اساس یافته­های این پژوهش، زبان­های فارسی و عربی از لحاظ حرکت پرسش­واژه­ها در دو رده متفاوت قرار می­گیرند. گرایش بیشتر پرسش­واژه­های فارسی این است که در جای عنصری که از آن پرسش می­کنند، می­آیند، در حالی که پرسش­واژه­های زبان عربی، در آغاز جملات پرسشی قرار می­گیرند. همچنین، هر دو زبان با جهانی­های زبانی ارائه شدند و در این زمینه سازگار هستند. از دیگر نتایج این پژوهش آن است که دلایل ساختاری، معنایی و پردازشی بر موضوع حرکت پرسش­واژه تاثیر گذارند.

Keywords: Typology, Language Universals, Interrogative Words Movement, Persian, Arabic., واژه های کلیدی: رده شناسی, جهانی های زبان, حرکت پرسش واژه ها, فارسی عربی.