فرخ لقا امینی
نورالله میرغفاری
بهروز عشقی ملایری

فلزات سنگین از آلاینده های خطرناک زیست محیطی هستند که از طریق ورود به زنجیره غذایی موجب بروز خطرات بهداشتی برای انسان، گیاهان و سایر موجودات زنده می شوند. در خاک های آلوده به فلزات سنگین، استفاده از گیاهانی که توانایی رشد، سازگاری و جذب فلزات را دارند، به عنوان یکی از روش های پاک سازی این خاک ها مطرح است. این روش را گیاه پالایشی[۱] می نامند. در این تحقیق، غلظت نیکل در خاک و شش گونه گیاهی شاملCentaurea virgata lam. (گل گندم بوته ای)، Euphorbia cheiradenia (فرفیون خوشه ای)، orientalis Scariorbia (گاو چاق کن)، Cardaria droba (ازمک)، Gundelia tourmefotii (کنگر خوراکی)، Euphorbia macroclada  (فرفیون شاخه ضخیم) در اطراف معدن سرب و روی آهنگران، واقع در جنوب شرقی استان همدان اندازه گیری گردید. تجزیه آماری داده­ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی نامتعادل انجام گرفت. نتایج نشان داد که تفاوت غلظت نیکل در ریشه و اندام هوایی گونه های گیاهی در سطح احتمال پنج درصد معنی دار است. بیشترین و کم ترین مقدار جذب نیکل در اندام هوایی به ترتیب درEuphorbia macroclada  و . lam Centaurea virgata با مقادیر ۲۳ و ۷/۶ میلی گرم بر کیلوگرم ماده خشک بود. غلظت نیکل در اندام هوایی گیاهان با pH (۳۳۱/۰- =r­)، ظرفیت تبادل کاتیونی (۸۳/۰- =r­) و درصد ماده آلی (۴۶/۰- =r­) خاک همبستگی معکوس و با شوری (۳۷/۰=r­)، غلظت کل (۲/۰=r­) و قابلیت جذب نیکل (۷/۰=r­) در خاک همبستگی مستقیم نشان می دهد. ۴-Phytoremediation

آلودگی خاک, گیاه, معادن, نیکل, گیاه پالایشی, فلزات سنگین