وحید علی جانی - دانش آموخته دکتری جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران (مسوول مکاتبات)
منوچهر نمیرانیان - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
جهانگیر فقهی - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
امید بزرگ حداد - استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران
وحید اعتماد - دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

زمینه و هدف: اندازه­گیری ارتفاع تمامی درختان یک جنگل یا توده جنگلی تقریبا غیر عملی می­باشد. به همین دلیل امروزه محققین مختلف ترجیح می­دهند ارتفاع درختان را از رابطه­ی بین  قطر برابر سینه و ارتفاع درختان برآورد کنند. روش بررسی: در این مطالعه به منظور برازش مدل­های مختلف آماری در طی مراحل مختلف تحولی جنگل، پس از انجام جنگل گردشی سه قطعه نمونه یک هکتاری واقع در مراحل تحولی مختلف (اولیه، بلوغ و پوسیدگی) در راشستان­های مدیریت نشده جنگل خیرود دانش­کده منابع طبیعی دانشگاه تهران انتخاب شدند. سپس قطر برابر سینه و ارتفاع ۲۵۱ اصله درخت (در مراحل تحولی مختلف) به طور تصادفی اندازه­گیری و از ۸۰ درصد درختان به منظور مدل­سازی و از ۲۰ درصد باقی مانده به منظور اعتبار سنجی ۲۲ مدل­ رگرسیونی استفاده شد. در این تحقیق، به منظور تعیین مناسب ترین مدل برای هر یک از مراحل تحولی، از معیارهای R۲، E، MBE و NMPE استفاده شد. یافته­ها: نتایج حاصل از این بررسی نشان دهنده­ی مناسب بودن مدل­های تابع نسبی و ویبول در مرحله اولیه، نمایی اصلاح شده در مرحله بلوغ و گومپرتز و ریچارد در مرحله پوسیدگی می­باشد. بحث و نتیجه­گیری: بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق می­توان بیان نمود که مدل­های رگرسیونی مختلف دارای قابلیت یکسانی در برازش داده­های قطر برابر سینه و ارتفاع توده­های مختلف نمی­باشند و نمی­توان از یک مدل یکسان جهت برازش داده­های قطر و ارتفاع توده­های واقع در مراحل تحولی مختلف استفاده کرد.

خیرود, مدل های رگرسیونی, مراحل تحولی, منحنی قطر-ارتفاع