نفیسه رضاپور اندبیلی - دانشجوی دکترا، رشته محیط زیست (گرایش ارزیابی و آمایش سرزمین)، دانشگاه ملایر، ایران (مسوول مکاتبات)
فرحناز رشیدی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

زمینه و هدف: برنامه ریزیکاربری هابادیداکولوژیکراهحلمنطقیگسستنچرخهفقرجامعه وبحرانمحیطزیستوایجادبسترلازمبرایرسیدنبهتوسعهپایداراست. هدف از این مطالعه ارزیابی توان اکولوژیک برای کاربری جنگلداری در حوضه آبخیز سد تاجیار در استان آذربایجان شرقی و بررسی میزان انطباق کاربری فعلی جنگلداری با توان اکولوژیک منطقه برای کاربری مذکور می باشد. روش بررسی: در این پژوهش، ابتدا با بررسی منابع مختلف و کسب استانداردها، معیارها و زیرمعیارها انتخاب شدند. معیارهای اصلی مورد استفاده در این مطالعه، عبارتند از: خاکشناسی، سنگ شناسی، توپوگرافی، اقلیم، پوشش گیاهی، فاصله از آب های سطحی، دسترسی به شبکه حمل و نقل، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از مزارع و باغات و کاربری اراضی. سپس، با استفاده از پرسشنامه ی دلفی، وزن معیارها و زیرمعیارها تعیین گردید و از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به معیارها بهره گرفته شد. درنهایت، کلیه ی لایه ها با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار تلفیق شدند و نقشه ی نهایی توان اکولوژیک منطقه به دست آمد. یافته ها: با توجه به بررسی های انجام یافته سه توان: کم، متوسط و زیاد به ترتیب: ۳۷۵۲ هکتار (۳۵%)، ۳۲۸۲ هکتار (۳۱%) و ۳۶۲۷ هکتار (۳۴%) از مساحت ۱۰۸۹۸ هکتاری منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند. که در مجموع فقط ۸۷/۳ درصد از منطقه، به طور متناسب با توان اکولوژیک آن برای جنگلداری، مورد استفاده قرار می گیرد. بحث و نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که تلفیق فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، دارای قابلیت بالایی جهت ارزیابی توان اکولوژیک اراضی برای کاربری جنگلداری می باشد.

ارزیابی توان اکولوژیک, سد تاجیار, جنگلداری, تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی