محمد صادق غضنفری مقدم - استادیار پژوهشکده انرژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان، ایران. (مسوول مکاتبات)
جواد اورعی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، مهندسی خاکشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

زمینه و هدف: افزایش فعالیت های صنعتی توام با تولید آلاینده ها ازجمله فلزات سنگین یکی از عوامل اصلی آلاینده ی آب و خاک به شمار می رود. یکی از فعالیت های بشری که باعث آلودگی منابع طبیعی از جمله خاک می شود فعالیت های معدنی است. روش بررسی: در این پژوهش پهنه بندی غلظت عنصر مس به عنوان آلودگی خاک در اطراف معدن مس میدوک مورد مطالعه قرار گرفت. دو مسیر نمونه برداری با توجه به موقعیت روستا های اطراف در نظر گرفته شد. نمونه برداری به صورت سیستماتیک از ۳۶۰ نقطه نمونه گیری انجام شد. هضم نمونه ها و اندازه گیری غلظت در آزمایشگاه و به روش جذب اتمی انجام شد. در این پژوهش از شاخص زمین انباشتگی مولر برای بررسی درجه ی آلودگی خاک به فلزات سنگین استفاده شد. در نهایت با استفاده از روش کریجینگ نرمال غلظت عنصر مس و درجه آلودگی خاک پهنه بندی شد.  یافته ها: نتایج نشان داد که غلظت عنصر مس در مسیر نمونه برداری D در نقطه نمونه برداری ۳D و برابر ۵/۶۹۷ میلی گرم بر کیلوگرم بوده و کم­ترین غلظت عنصر مس در این مسیر در نقطه D۱۱ برابر با ۳۵/۶ میلی گرم بر کیلوگرم بوده است. شاخص زمین انباشتگی نشان می دهد که آلودگی عنصر مس در مسیر نمونه D ( جنوب معدن) بیش­تر است، که می تواند به دلیل قرار گرفتن این مسیر در راستای معدن و بر روی شیب در جهت باد غالب جنوبی باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد بافاصله گرفتن از معدن از درجه آلودگی مس در هر دو مسیر کاسته می شود که می تواند نشان­دهنده نقش معدن در ایجاد آلودگی عنصر مس در خاک های منطقه باشد. 

آلودگی خاک, معدن مس, پهنه بندی, شاخص زمین انباشتگی