مهرداد هادی پور - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، اراک، ایران (مسوول مکاتبات).
مرتضی نادری - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.

زمینه و هدف: محیط­زیست و ضرورت حفاظت و حمایت از آن دارای اهمیت ویژه ای  است، لیکن بشر هنوز نتوانسته پیامدهای آسیب رساننده و مخرب خود را بر محیط زیست کنترل نماید. در این راستا مقوله حمل و نقل شهری با توجه به نقش پررنگ در چالش های محیط زیستی حایز اهمیت شایانی است که به عنوان یک نگرانی عمده در مدیریت محیط­زیست شهری مطرح است. روش بررسی: این تحقیق در بردارنده طراحی وتوسعه  یک مدل در محیط GIS با رویکرد معرفی مناطق قابل توسعه شهر اراک برای جانمایی بهینه کاربری های شهری با هدف افزایش کارآمدی حمل و نقل شهری و کاهش  عوارض زیست­محیطی است. روش تحقیق با محوریت محاسبه و نقشه سازی مصرف سوخت، آلودکی هوا و صوت در شبکه حمل و نقل شهری و استقرار درست کاربری­ها بوده است. یافته ها: نتایج بیان گر کارایی مدل طراحی شده جهت مکان گزینی مناسب شبکه حمل و نقل و کاربری­های شهری می باشد. نقشه های حاصل بیانگر استقرار نامناسب بخش زیادی از کاربری­های شهری در شبکه حمل و نقل شهری می­باشد که  عوارض زیست­محیطی فاجعه باری را در زمینه آلودگی و مصرف سوخت به همراه دارد. ارائه راهکارهای مناسب رفع این عوارض در بخش نتایج مورد بحث و آنالیز قرار گرفته است. بحث و نتیجه گیری:  این تحقیق در بر دارنده یک رهیافت علمی درتهیه مدل­های توسعه حال و آتی کاربری­ها در شبکه حمل و نقل شهری است که می­تواند در برنامه­ریزی شهری در سطوح منطقه­ای و کشوری مورد استفاده واقع شود.  

کاربری های شهری, شبکه حمل و نقل شهری, آلودگی, سیستم اطلاعات جغرافیایی