مهدی میردار هریجانی - دانشجوی دکتری رشته جنگلداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
محمدرضا پورمجیدیان - دانشیار گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری (مسوول مکاتبات) .
حمید جلیلوند - استاد گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
قوام الدین زاهدی امیری - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران.

زمینه و هدف: رفتار و واکنش­های زیراشکوب ناشی از میزان بازشدن تاج­پوشش است که شرایط نوری بطور شدیدی بعد از شکل­گیری آن تغییر می­کند. روش بررسی: در این تحقیق پارسل ۱۸ طرح جنگل­داری سری جمند انتخاب شد. با پیمایش صد در صد و بررسی تمامی حفره­های طبیعی تاج­پوشش موجود در آن، تاثیر اندازه سطح این حفره­ها بر زادآوری طبیعی درختان جنگلی مطالعه شد و درختان مادری حاشیه حفره­ها به تفکیک نوع گونه مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق حفره­های تاج­پوشش به ۴ کلاسه اندازه سطح ۲۰۰- ۵۰ ، ۴۰۰- ۲۰۰ ، ۶۰۰- ۴۰۰ و ۸۰۰- ۶۰۰ متر مربع تقسیم شده و تجزیه و تحلیل بر روی آن­ها صورت گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده میانگین طول قطرهای کوچک و بزرگ حفره­ها در کلاسه اندازه سطح حفره­های تاج­پوشش در سطح ۵% اختلاف معنی­دار را نشان می­دهد، بطوری­که با افزایش کلاسه اندازه سطح میانگین طول قطرها افزایش می­یابد و بالعکس. بیش­ترین میزان نهال­های خشک مشاهده شده، در میان زادآوری­های استقرار یافته در درون میکروپلات­های اندازه­گیری شده در کلاسه اندازه سطح چهارم (کلاسه ۸-۶ آر) می­باشد که اختلاف معنی­داری را در سطح ۵% نشان می­دهد. بیش­ترین فراوانی درخت ممرز در حاشیه حفره­های کوچک­تر از ۲ آر وجود دارد و با افزایش کلاسه اندازه سطح از میانگین فراوانی درختان ممرز کاسته می­شود. استقرار زادآوری و همچنین نوع گونه­های زادآوری­ استقرار یافته، اختلاف معنی­داری را در سطح ۵% در کلاسه­های مورد مطالعه نشان نداد. نتیجه گیری: بطور کلی در این تحقیق افزایش اندازه سطح روشنه­های تاج­پوشش و در نتیجه افزایش تنش­های نوری و دمایی بر نهال­های استقرار یافته، موجب مرگ و میر نهال­ها می­شود.

حفره طبیعی, زادآوری, نور, قطعه شاهد, جمند