محمدعلی افشارکاظمی - دانشیار گروه مدیریت صنعتی ،دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
لیلا افتخار - دانشجوی دکتری مدیریت صنعتی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات (مسوول مکاتبات)
قاسم علی عمرانی - استاد گروه مهندسی بهداشت محیط،دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران

زمینه و هدف:  تولید پسماند محصول فعالیت های مختلف آدمی است که امروزه با تغییر شیوه زندگی و توسعه همه جانبه نسبت به گذشته، بسیار دگرگون شده است. با پیشرفت علوم و تکنولوژی ، مدیریت پسماند نیز تحت بررسی های دقیق علمی و پژوهشی قرارگرفته است. در میان عناصر موظف هشت گانه سیستم مدیریت پسماندهای جامد شهری، عناصر تولید، جمع آوری و حمل از اهمیت ویژه ای برخوردارند. عنصر تولید از آن جهت حایز اهمیت است که اولین حلقه از زنجیره بازیافت بوده و مهم­ترین بخش و قاعده هرم مدیریت جامع زایدات را کاهش تولید بر عهده دارد.از سوی دیگر بخش اعظم هزینه های سیستم مدیریت مواد زاید جامد مربوط به جمع آوری و حمل پسماندها می باشد. مواد و روش­ها: در این مقاله نخست به تشریح سیستم مدیریت پسماندهای جامد شهری ، روش­شناسی مدل­سازی پویا و پیشینه تحقیقات انجام شده در خصوص مدل­سازی دینامیکی سیستم­های مدیریت مواد زاید جامد شهری پرداخته­ایم . در گام بعدی مدلی پویا از سیستم­های تولید ،جمع آوری و حمل زباله در شهر تهران ارایه نموده­ایم. پس از تدوین مدل در محیط نرم­افزاری پویا، نتایج حاصل از اجرای مدل را تحلیل نموده و جهت اعتباردهی به مدل آن را تحت آزمون های اعتبارسنجی قرار داده ایم. بحث و نتیجه­گیری: پس از آن­که مدلی معتبر حاصل گردید، با استفاده از تحلیل سیاست و حساسیت مدل به تدوین سناریوی بهبود سیستم در راستای روش ۳R [۱] پرداخته­ایم. در شهر تهران بهترین گزینه برای مدیریت زیرسیستم های تولید ،جمع آوری و حمل پسماندها ، تاکید بر کاهش تولید و کاستن از سرانه تولید زباله ، آگاهی بخشی شهروندان و مسوولان بر لزوم جداسازی زباله خشک و تر در مبدا تولید و تلاش در جهت بهبود عملکرد طرح تفکیک پسماند های خشک است.   [۱]- Reduction-Reuse-Recycle

پسماند جامد شهری, شهر تهران, پسماند خشک ارزش مند, مدل سازی پویا