مخاطرات حفر تونل در زمین های حاوی گاز H۲S ) مطالعه موردی تونل انتقال آب اسپر (
عنوان مقاله: مخاطرات حفر تونل در زمین های حاوی گاز H۲S ) مطالعه موردی تونل انتقال آب اسپر (
شناسه ملی مقاله: JR_ESTJ-16-5_005
منتشر شده در ویژه نامه شماره ۱ در سال 1393
شناسه ملی مقاله: JR_ESTJ-16-5_005
منتشر شده در ویژه نامه شماره ۱ در سال 1393
مشخصات نویسندگان مقاله:
حسین میرمحرابی - دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد.
محمد غفوری - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد (مسئول مکاتبات).
غلامرضا لشکری پور - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد.
جعفر حسن پور - استادیار دانشکده علوم، دانشگاه تهران، مهندسین مشاور ساحل، تهران.
خلاصه مقاله:
حسین میرمحرابی - دانشجوی دکتری، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد.
محمد غفوری - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد (مسئول مکاتبات).
غلامرضا لشکری پور - استاد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم دانشگاه فردوسی مشهد.
جعفر حسن پور - استادیار دانشکده علوم، دانشگاه تهران، مهندسین مشاور ساحل، تهران.
زمینه و هدف: یکی از مهمترین مخاطرات زمینشناسی مهندسی و زیست محیطی در حفر تونل ها، مواجه شدن با برخی گازهای طبیعی مانند سولفید هیدروژن (H۲S) در زمان حفاری میباشد. حل مخاطرات و چالشهای مربوط به ورود این گاز به تونل ها بسیار دشوار و پرهزینه است. یکی از وظایف مهم در این شرایط، پیش بینی و برآورد میزان خطر گاز H۲S در فضاهای زیرزمینی و تعیین روش مناسب جهت مقابله با مشکلات مهندسی و زیست محیطی آن است. تونل انتقال آب اسپر در سازندهای حاوی منابع هیدروکربوری حفاری شده و از نمونه هایی است که در طی احداث آن با نشت گاز H۲S مواجه شدهاند. دراین مقاله مخاطرات، ویژگی ها، قوانین ایمنی، منشا زمین شناسی و پیش بینی خطر گاز H۲S و راهکارهای کاهش خطرات و مشکلات حفاری تونل، با توجه به تجربیات به دست آمده از تونل اسپر ارایه شده است. روش بررسی: برای بررسی منشا گاز H۲S و انتخاب بهترین روش ها جهت مقابله با خطرات و مشکلات آن، علاوه بر بررسی تجارب موجود میزان غلظت این گاز در هوا بهطور پیوسته در سه زمان شروع، وسط و پایان هر شیفت کاری اندازه گیری گردید. همچنین نسبت به نمونه گیری از آب و هوای آلوده و ارسال آن به آزمایشگاه های مخصوص جهت آنالیز شیمیایی نمونه ها اقدام گردید. در همان موقع غلظت گاز مذکور به صورت همزمان در آب و هوای تونل به صورت صحرایی اندازه گیری شد. یافته ها: تجربیات حاصل از این پروژه نشان داد که میزان گاز موجود در تونل شرایط غیر قابل قبولی را برای کارگران ایجاد نموده است. به منظور پیش بینی خطر گاز H۲S در فضاهای زیرزمینی، میتوان از شواهدی همانند چشمههای گوگردی، آثار مواد آلی در رخنمونهای سنگی، شیل های آلی، تصاعد بوی گوگرد از سطح شکسته شده تازه سنگ و استشمام بوی گاز در زمان حفاری گمانهها استفاده نمود. نتایج آنالیزهای صورت گرفته بیانگر اینست که گاز سولفید هیدروژن غالبا به همراه آب زیرزمینی وارد تونل میگردد و میزان قابل توجهی از آن در همان لحظات اولیه از آب آزاد میشود. منشا این گاز با توجه به بررسی ها مرتبط با تشکیلات نفتی منطقه است. نتیجه گیری: همواره مواجهه با این گاز را در محیط های زمین شناسی مرتبط با میدان های نفتی باید جدی گرفت. همچنین با توجه به اینکه این گاز به صورت محلول در آب وارد تونل میشود و به محض ورود از آن آزاد میگردد برای کاهش خطرات و مشکلات حفاری، ناچار از روشهای کنترل ورود آب زیرزمینی به داخل تونل، رقیقسازی غلظت گاز و آموزش کارکنان و تجهیزات کمکی استفاده گردید.
کلمات کلیدی: زمین های گازدار, مخاطرات زمین شناسی, حفاری مکانیزه, سولفید هیدروژن
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1289251/