احمد بادکوبه هزاوه - دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الاهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمد جواد شمس - استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران
عباسعلی محبی فر - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

امیر فخرالدین یوسف (۵۸۲-۶۴۷ ه.ق.) برآمده از خاندان شیخ الشیوخ صدرالدین محمد (۵۴۳-۶۱۷ ه.ق.) از خاندان های پرنفوذ صوفیه در شام و مصر در دوره حکومت ایوبیان (حک.: ۵۶۷-۶۴۸ ه.ق.) بود. وی نقش برجسته ای در تحولات سیاسی و نظامی دوره ملک کامل و فرزندانش، به ویژه ملک صالح نجم الدین ایوب داشت و پس از مرگ نجم الدین یک چند به نیابت سلطنت دست یافت. در این نوشتار می کوشیم داده های تاریخی را بر اساس الگوی نمونه پژوهی درباره اقدامات سیاسی و نظامی امیر فخرالدین یوسف، توصیف و تبیین کنیم تا از این رهگذر جایگاه و نقش متصوفه به مثابه جریانی فعال در صحنه های سیاسی و حتی نظامی در دولت ایوبیان بیش از پیش معلوم شود. مهم ترین اقدامات امیر فخرالدین در امور سیاسی را می توان در سفارت های مختلف او از طرف ایوبیان به بغداد، مناطق گوناگون شام و سیسیل، و نقش میانجی گری وی در کاهش تنش ها و منازعات سیاسی خاندان ایوبی و منازعات خارجی با صلیبیان، خصوصا روابط صمیمی با امپراتور فردریک دوم، دانست و در امور نظامی در مقام فرمانده و امیر سپاه در جنگ های صلیبی، خصوصا جنگ هفتم و نیابت سلطنت خاندان ایوبی خلاصه کرد.

ایوبیان, فخرالدین یوسف, متصوفه, جنگ های صلیبی, فردریک دوم, شام