فردیس صمصامی - دانشجوی دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
سیدحمید خداد اد حسینی - * استاد، دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول).
اسد الله کرد نائیج - ** دانشیار، دانشگاه تربیت مدرس.
عادل اذر - *** استاد، دانشگاه تربیت مدرس.

     در شرایطی که عدم­اطمینان کسب وکارها را احاطه کرده و رویدادهای آینده با عدم قطعیت توام است، دستیابی به راهبرد­هایی که بتوانند با برقراری توازن لازم بین تعهد و تغییر، سازمان را به مزیت رقابتی برسانند، دشوارتر می­شود. یکی از مسیرهای تحقق چنین توازنی، انعطاف­پذیری راهبردی است. علی­رغم اهمیت مفهوم انعطاف­پذیری راهبردی و تعدد مطالعات در این زمینه، پیچیدگی و چندگانگی همچنان آن را احاطه کرده و همین امر استفاده نظری و عملیاتی موثر از آن را دشوار ساخته است. مقاله حاضر برای تسهیل درک چندجانبه مفهوم انعطاف­پذیری راهبردی و کمک به طراحی ابزار سنجش آن، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی بر داده­های متنی و داده­های حاصل از مصاحبه و با بهره­گیری از منطق تناسب راهبردی، الگوی فرآیندی انعطاف­پذیری راهبردی را طراحی و تبیین کرده است. الگوی مزبور درصدد ترکیب و برقراری هم­سازی و ارتباط بین تعریف ها و الگوهای انعطاف­پذیری راهبردی و به خصوص چهار رویکرد عملیاتی­سازی آن است و ضمن ارائه تعریف جدیدی از این مفهوم، پویایی­های آن را نیز به تصویر می­کشد. 

انعطاف پذیری راهبردی, الگوی فرآیندی, منابع منعطف, قابلیت های انعطاف پذیر, راهبرد های انعطاف پذیر