حسین صادقی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی اصفهان
محسن محمدی - استادیار، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی اصفهان
علیرضا خزعلی - استادیار، دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه صنعتی اصفهان

امروزه محققان و مهندسان در سراسر جهان به علت افزایش روزافزون تقاضا برای انرژی، به مطالعه و توسعه روش های ازدیاد برداشت از مخازن نفتی می پردازند. یکی از روش های ازدیاد برداشت از مخازن، تزریق گاز است. گاز به دلیل محدودیت های کم و اقتصادی تر بودن نسبت به بقیه روش ها به سرعت مورد استفاده قرار گرفت، اما روش تزریق گاز نیز دارای مشکلاتی است که سبب می شود تا برای رفع آن ها و افزایش راندمان کار از روش های جایگزین استفاده شود. یکی از روش های که برای جایگزینی تزریق گاز استفاده می شود روش تزریق فوم است. فوم با افزایش ویسکوزیته ظاهری و کاهش تحرک پذیری مشکلات به وجود آمده ناشی از گاز را برطرف می کند. عوامل مختلفی در مخزن مثل شوری، دما، فشار و نفت خام بر روی پایداری فوم تاثیر می گذارند. تحقیقات زیادی در مورد تاثیر نفت بر روی پایداری فوم انجام شده اما تاثیر آسفالتین موجود در نفت بر روی پایداری فوم تا به امروز مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف ما در این تحقیق بررسی حضور و مقدار آسفالتین بر روی پایداری فوم دی اکسید کربن است. برای تحقق این هدف، آزمون پایداری فوم در حضور غلظت های مختلف آسفالتین انجام شده است برای آزمون پایداری از زمان نیمه عمر فوم استفاده می شود. در این تحقیق از سورفکتانت سدیم دودسیل سولفات (SDS) و نانوذره سیلیکا برای تشکیل و پایداری فوم استفاده شده است. در ابتدا آسفالتین از نفت خام جدا کرده و در غلظت های ۰/۵، ۱، ۳، ۵، ۱۰، ۱۲/۵، ۱۵ درصد وزنی با تولوئن ترکیب شده و نفت سنتزی تشکیل می شود. در آزمایش های پایداری فوم، نسبت نفت سنتزی به محلول فوم ۵ درصد وزنی انتخاب شده است. در ابتدا آزمون پایداری برای فوم سورفکتانت و فوم سورفکتانت/نانوذره انجام شد. نیمه عمر فوم سورفکتانت در غلظت CMC برابر ۱۸۲۵ ثانیه است. در ادامه آزمون پایداری برای فوم سورفکتانت با حضور نانوذره در غلظت بهینه ۰/۰۶ درصد وزنی انجام شد. نیمه عمر فوم سورفکتانت/نانوذره برابر ۱۸۲۵ ثانیه است. نانوذره می تواند ویسکوزیته لاملا ی فوم را افزایش داده و درنتیجه فوم پایدارتری تشکیل دهد. در ادامه آزمون پایداری فوم سورفکتانت/نانوذره در حضور غلظت های مختلف آسفالتین انجام شد. نیمه عمر فوم در زمانی که غلظت ۰/۵ درصد وزنی آسفالتین در محلول حضور دارد برابر ۶۹۸ ثانیه است. اگر مقدار غلظت آسفالتین به ۱۵ درصد وزنی افزایش یابد نیمه عمر فوم برابر ۲۹۷ ثانیه می شود. نتایج نشان می دهد، حضور آسفالتین با هر غلظتی باعث کاهش پایداری فوم می شود،.

پایداری فوم، نانوذره، سورفکتانت، آسفالتین