پگاه آریایی - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا - دانشیار گروه زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
ارسلان گلفام - دانشیار گروه زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
فردوس آقا گل زاده سیلاخوری - استاد گروه زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

به­طور سنتی تصور بر این است که سازمان­دهی اجزاء در یک هجا و در میان هجاها از اصول رسایی پیروی می­کند. عامل رسایی نه­تنها در چینش واحدهای واجی در سطح هجا محدودیت ایجاد ­می­کند، بلکه در حوزه واژه و در تعیین نوع توالی­های موجود در مرز هجاها نیز تاثیرگذار است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان تخطی خوشه­ها و توالی­های انسایشی­ها از اصل توالی رسایی است. به­منظور پاسخ به این پرسش (۱۵۴۴۶) واژه مرکب و مشتق - مرکب برای بررسی توالی و (۱۴۳۳۶) واژه بسیط برای بررسی خوشه از فرهنگ­های فارسی جمع­آوری شده و اطلاعات واج­شناختی مربوط به هر واژه استخراج شده است. نتایج نشان می­دهد که الف: بسامد انسایشی­ها به­مثابه عضو دوم در خوشه (۷/۵) برابر عضو اول و در توالی (۳/۲) برابر عضو اول است؛ ب: بسامد محدوده رسایی منفی در خوشه (۸۲%) و در توالی (۷۴%) است؛ همچنین میزان تخطی از اصل توالی رسایی در خوشه (۱۸%) و در توالی (۲۶%) است؛ ج: همه موارد تخطی از اصل توالی رسایی در خوشه­های موجود در واژه­های بسیط مربوط به وام­واژه­ها است.  

همخوان انسایشی, واژه مرکب, واژه بسیط, خوشه, توالی, اصل توالی رسایی