یدالله فیضی پیرانی - دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران
بهروز محمودی بختیاری - دانشیار گروه هنرهای نمایشی، دانشگاه تهران. تهران. ایران
آرزو نجفیان - دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران
محمد رضا احمدخانی - دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران

بر مبنای طرح­واره شناختی «پویایی نیرو» لئونارد تالمی، همان­طور که در رویدادهای طبیعی جریان نیرو وجود دارد، در ساختارهای زبانی نیز این نیرو انعکاس می­یابد و از این حیث، زبان­ها به دو گروه «فعل­بنیاد» و «تابع­بنیاد» تقسیم می­شوند. در گروه اول رویدادهای مربوط به پویایی نیرو ازراه فعل و در دوم، در قالب مداری بر حول ریشه فعل و راه تابع بازنمایی می­شوند. هدف پژوهش حاضر، بازنمایی زبانی رویدادهای حرکتی در گویش کردی سورانی در چارچوب این مقوله معناشناختی است. داده­های پژوهش حاضر ازراه مصاحبه حضوری از بیست گویشور هنجار به­دست آمده است. در مواردی که برای بیان افعال حرکتی چند شکل گفتاری وجود داشت، براساس فرهنگ لغت مردوخ، صورت استنادی آن ثبت شد. تحلیل (۲۶۰) فعل حرکتی از میان (۳۰۰) پاره­گفتار نشان داد که الگوهای (حرکت + شیوه) و (حرکت + مسیر)، پربسامدترین الگوها در افعال این گویش هستند؛ همچنین آمار (۶۵) درصدی بازنمود مفاهیم معنایی مسیر ازراه تابع، نشان داد که گویش سورانی به­سمت زبان­های تابع­بنیاد گرایش بیشتری دارد.    

معناشناسی شناختی, افعال حرکتی, پویایی نیرو, گویش سورانی, فعل­ بنیاد, تابع­ بنیاد