مجتبی مهدیان ماه فروزی - پژوهشگر دوره دکتری گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
علی اکبر شمسی پور - دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
مصطفی کریمی احمدآباد - استادیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
پیمان زواررضا - استاد دانشگاه کانتربوری زلاندنو

لایه مرزی بهعلت پیوند مستقیم با زندگی انسان اهمیت بسزایی دارد. در این پژوهش با دریافت دادههای ساعتی و میانگین روزانه از مرکز اروپایی پیشبینی میانمدت هوا و دپارتمان علوم جوی دانشگاه وایومینگ برای دوره ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۷، با کاربرد نرمافزارهای Excel و R و با بهخدمتگیری توابع محاسباتی روش بسته پیشرفته، مجموعه توابع چندبعدی و ابزار ECMWF در محیط ArcMap تغییرات ارتفاعی لایه مرزی شهر تهران در بازه سالانه تهیه شد. نتایج نشان داد که سقف متوسط ارتفاع لایه مرزی در حدود ۸۵۰متری سطح زمین قرار دارد و در شرایط شبانه بهطور متوسط تا حدود ۸۰متری و در شرایط روزانه تا حدود ۲۳۰۰متری سطح زمین پایین و بالا میرود. این متغیر در کل دوره سالانه در حدود ۵ متر افزایش ارتفاع داشته است. بهلحاظ الگوی فضایی، کمینه ارتفاع در هر یک از سه متغیر موردبررسی در شمال شرقی تهران و بیشینه آن در جنوب و جنوب غربی تهران رخ داده است. ضمن اینکه این متغیر با برخی متغیرهای اقلیمی دیگر نظیر دمای سطحی رابطه معناداری (۸۱۴۳/۰) دارد. همچنین، براساس یافتهها، روش بسته پیشرفته مقبولیت بسیار زیادی در محاسبه ارتفاع لایه مرزی با استفاده از دادههای رادیوسوند دارد.

ارتفاع لایه مرزی, تهران, رادیوسوند, روش بسته پیشرفته, ECMWF