فاطمه نعمت الهی - دانشجوی دکتری گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
محمدحسین رامشت - استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
سیدعلی المدرسی - دانشیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی یزد

چیدمان فضای سکونتگاهها دارای منطق خاصی است و از قوانین ویژهای هم تبعیت میکند. از جمله نگارههای ژئومورفولوژیک، که میراث تغییرات سطح تراز آب دریاست و جمعیت کثیری از مردم دنیا در آن سکونت گزیدهاند، نگارههای ساحلی است. براساس مطالعات اخیر، خلیجفارس از هجدههزار سال پیش تراز ۷۰ متر بالاتر از سطح امروزی را هم تجربه کرده و حاصل چنین بالاآمدگی و رسوبگذاری دریایی دشتهای ساحلی است که در اصطلاح پدیدارشناسی به آن نگاره دریایی اطلاق میشود. آنچه برای یک ژئومورفولوژیست اهمیت پیدا میکند درک تحلیلهای ژئومورفولوژیکی قواعد چیدمان این سکونتگاههاست. نگارندگان در این مقاله کوشیدهاند، ضمن طرح مفاهیم جدیدی در دانش ژئومورفولوژی، بر اساس روش تحلیل گفتمان و تفسیر پدیدارشناختی، به استخراج منطق ریاضی چیدمان فضای سکونتگاهی در سواحل خلیجفارس مبادرت کنند. حاصل بررسیهای بهعملآمده با این روش نشان میدهد که: منطق چیدمان سکونتگاههای نگاره دریایی در خوزستان با نگارههای ساحلی به سمت شرق تفاوت دارد. سکونتگاههای شهری در نگاره دریایی خوزستان از قانون بیفورکاسیون تبعیت میکنند. سکونتگاههای روستایی در نگاره دریایی خوزستان از قاعده مآندرینگ وجه محدب تبعیت میکنند. سکونتگاههای ساحلی در نگاره دریایی بوشهر- بندرعباس از قاعده frequency- Magnitude تراسهای دریایی تبعیت میکنند.

پدیدارشناختی, تراس دریایی, چیدمان فضا, خلیج فارس, نگاره سرزمینی