ایرج جباری - دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی
طاهره رحیمی جاوید - دانش آموخته ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی

برای بررسی وضعیت پویایی موجها و مئاندرهای رودخانه قرهسو مسیر رودخانه در چهار دوره زمانی بر اساس عکسهای هوایی سالهای ۱۳۳۴ و ۱۳۴۶ و تصاویر ماهوارهای IRS سالهای ۱۳۸۳ و ۱۳۸۸ در محیط نرمافزار GIS رقومی شد و فاکتورهای شکل مانند شعاع مئاندرها، طول موج، دامنه، و عرض ساحل طغیانی و شاخصهای تحولی مانند ضریب فعالیت مجرا، میزان جابهجایی عرضی، و مساحت تصرفشده توسط فعالیت مجرا از آنها استخراج شد. نتایج آزمونهای آماری نشان داد که در چهار دوره زمانی هیچ اختلاف معنیداری بین فاکتورهای شکل رودخانه وجود ندارد؛ ولی شاخصهای تحولی و شاخصهای ترکیبی نشان دادند که رود در سه دوره زمانی اول به سمت تعادل ایستا و در دوره چهارم به پویایی تمایل دارد. این شاخصهای تحولی میتوانند با دقت بیشتر به شیوه دیگری نیز استخراج شوند. از دو دوره تصویر ماهوارهای ۱۳۸۶ و ۱۳۹۴ پهنای رود ترسیم شد و ترکیب آنها با دستور یونیون بازههایی از رودخانه را، که دچار تغییرات مساحت و جابهجایی شده بودند، بهدقت نشان داد. در رودخانه قرهسو پویایی رودخانه به بازه مستقیمشده در میاندست رود و همچنین چند بازه پاییندست آن متمرکز شده است.

: پویایی رودخانه, تغییر مجرا, رودخانه قرهسو, ژئومورفولوژی, مئاندر