ملیحه محمودی - دانشجوی دکتری گروه کشاورزی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
محمد جواد ثقه الاسلامی - دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی، گیاهان دارویی و علوم دامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
سید غلامرضا موسوی - دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی، گیاهان دارویی و علوم دامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
مژگان ثابت تیموری - عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی، خراسان رضوی، مشهد، ایران

به منظور بررسی ویژگی های فنولوژیک گیاه دارویی مینای بیرجندی یا مستار ( Sclerorhachis leptoclada Rech.f) در رویشگاه طبیعی و تعیین دماهای کاردینال جوانه زنی آن، مطالعه ا ی در سال ۹۷-۱۳۹۶ در یکی از رویشگاه های طبیعی این گیاه در استان خراسان جنوبی واقع در منطقه حفاظت شده آرک و آزمایشگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاداسلامی واحد بیرجند انجام گردید. برای محاسبه درجه حرارت های کاردینال جوانه زنی، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با ۷ تیمار مشتمل بر دماهای ۲، ۵، ۱۰، ۱۵، ۲۰، ۲۵، ۳۰ درجه سانتی گراد با ۴ تکرار به اجرا درآمد. صفات مورد اندازه گیری در این بخش شامل درصد، سرعت و میانگین جوانه زنی، طول و وزن تر ریشه چه و ساقه چه و وزن خشک گیاهچه بود. مطالعه فنولوژیکی گیاه نیز روی ۱۰ بوته علامت گذاری شده در منطقه مذکور صورت پذیرفت. نتایج بررسی اکولوژیک نشان داد که رویشگاه مورد مطالعه به صورت کوهستانی و صخره ای با خاک شنی لومی و دارای اسیدیته ۱۸/۸ و میانگین بارش سالانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیمتر بود. بررسی مراحل فنولوژیک گیاه مستار نیز نشان داد که این گیاه برای طی مراحل رشدی خود به ۱۳۸ روز و ۶/۱۳۹۳درجه روز رشد نیاز دارد. با توجه به نتایج بدست آمده از تجزیه رگرسیونی داده های جوانه زنی بذر، دماهای حداقل، بهینه و حداکثر جوانه زنی مستار به ترتیب ۵، ۱۰ و ۳۰ درجه سانتی گراد تعیین شد.

اهلی سازی, فنولوژی, مستار, دمای کاردینال, جوانه زنی