حجت عطایی سماق - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد
حشمت امیدی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد
مهدی عقیقی شاهوردی - دانشجوی دکتری، فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد
مهدی محبعلی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد

این آزمایش به منظور بررسی تاثیر پیش تیمار و تنش شوری بر جوانه زنی بذر عدس الملک به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در ۳ تکرار در آزمایشگاه بذر دانشگاه شاهد انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل تنش شوری در چهار سطح (۲/۵، ۵، ۷/۵، ۱۰ دسی زیمنس بر متر)، پیش تیمار با جیبرلیک اسید در سه سطح (صفر، ۲۵۰، ۵۰۰ پی پی ام به مدت ۲۴ ساعت) و آبسیزیک اسید در دو سطح (صفر و ۰/۳ میکرو مول به مدت ۲۴ ساعت) بود. با توجه به نتایج تجزیه واریانس اثر پیش تیمارهای جیبرلیک اسید و آبسیزیک اسید و همچنین شوری برای اکثر صفات معنی دار شد. به طوری که بیشترین میانگین طول گیاهچه (۶/۷۵سانتی متر) و طول ساقه چه (۴/۹۴ سانتی متر) در سطح ۵۰۰ پی پی ام جیبرلیک اسید حاصل شد و با کاهش غلظت جیبرلیک اسید، میانگین این صفات نیز کاهش پیدا کرد. با افزایش سطوح پیش تیمارهای جیبرلیک اسید و آبسیزیک اسید درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی افزایش یافت، ولی برعکس میانگین مدت جوانه زنی و یکنواختی جوانه زنی کاهش پیدا کرد. با غلظت افزایش جیبرلیک اسید و کاهش آبسیزیک اسید و شوری، وزن خشک گیاهچه را افزایش داد. بیشترین میانگین نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه در سطح شاهد آبسیزیک اسید، ۵۰۰ پی پی ام جیبرلیک اسید در شوری ۲/۵ دسی زیمنس حاصل شد. افزایش شوری اثر منفی بر روی طول گیاهچه، طول ساقه چه و سرعت جوانه زنی داشت و باعث شد بذرها در مدت زمان بیشتری جوانه بزنند. برش دهی اثر متقابل جیبرلیک اسید در آبسیزیک اسید نیز نشان داد سطح۵۰۰ پی پی ام جیبرلیک اسید برای میانگین زمان لازم برای جوانه زنی و سرعت جوانه زنی، سطوح ۲۵۰ و ۵۰۰ پی پی ام برای یکنواختی جوانه زنی، سطح شاهد جیبرلیک اسید برای وزن خشک گیاهچه و سطح ۲۵۰ پی پی ام این پیش تیمار برای نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه در هر یک از سطوح آبسیزیک اسید معنی دار شد. به طور کلی با توجه به نتایج آزمایش، اعمال پیش تیمار با جیبرلیک اسید باعث تعدیل نمودن اثر شوری و آبسیزیک اسید و حصول بالاترین ویژگی های جوانه زنی گردید.

پیش تیمار, جیبرلیک اسید, درصد جوانه زنی, سرعت جوانه زنی