محمدحسین ندیمی دفرازی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
مسعود اصفهانی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
علی اعلمی - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

به­منظور ارزیابی اثر زمان نشاکاری بر عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک ارقام برنج، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال ۱۳۹۲ در شهرستان رودبار استان گیلان اجرا شد. سه زمان نشاکاری (۲۰ اردیبهشت، ۸ و ۲۷ خرداد) در کرت های اصلی و سه رقم برنج (خزر، گوهر و هاشمی) در کرت های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که زمان نشاکاری و رقم اثر معنی داری بر صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد دانه پر، وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر و عملکرد دانه ارقام برنج داشتند. برهمکنش زمان نشاکاری و رقم بر صفات ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه و عملکرد دانه معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین میزان انتقال مجدد ماده خشک مربوط به زمان نشاکاری دوم و رقم گوهر (به ترتیب ۲۷۷ و ۲۳۵ گرم در مترمربع) بود. با تاخیر در نشاکاری، میزان، کارآیی و سهم انتقال مجدد کاهش یافتند و کمترین میزان این صفات در زمان نشاکاری سوم (به ترتیب ۵۱، ۳۱ و ۲۶ درصد) مشاهده شد. بیشترین عملکرد دانه مربوط به رقم گوهر در زمان نشاکاری اول و دوم (به­ترتیب ۷۶۵۳ و ۷۳۴۰ کیلوگرم در هکتار) بود که دلیل آن افزایش وزن هزار دانه، وزن هکتولیتر و تعداد دانه پر در خوشه بود. بر اساس نتایج این آزمایش، به نظر می رسد که زمان نشاکاری دوم مناسب ترین زمان در شرایط اقلیمی منطقه اجرای آزمایش باشد و در این زمان، بیشترین عملکرد دانه را رقم گوهر تولید کرد.

تعداد دانه در خوشه, شاخص برداشت, وزن هزار دانه, وزن هکتولیتر