منیر میری کندری - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
سید ابوالقاسم محمدی - استاد گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز و قطب علمی اصلاح مولکولی غلات دانشگاه تبریز
علی بنده حق - استادیار گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

شوری یکی از مهمترین تنشهای غیر زیستی است که تولید محصولات کشاورزی را در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک کاهش می دهد. برای بررسی تاثیر شوری بر خصوصیات ریشه، ارقام جو Sahara ۳۷۷۱ (متحمل به شوری) و Clipper (حساس به شوری) در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار تحت شرایط عادی و تنش شوری ۱۰۰ میلی مولار NaCl در کشت هیدروپونیک ارزیابی شدند. تیمار شوری پس از استقرار گیاهچه ها و در مرحله سه برگچه ای اعمال شد و تا مرحله ساقه دهی (۵ هفتگی) ادامه پیدا کرد. به این ترتیب که، در روز اول اعمال تنش از ۵۰۰ میلی لیتر NaCl به همراه نصف غلظت محلول هوگلند و از روز دوم به بعد از ۱۰۰۰ میلی لیتر NaCl همراه با غلظت کامل هوگلند استفاده شد. صفات طول، حجم، وزن تر و خشک ریشه، میزان فلورسانس کلروفیل برگ و میزان یون های K+ و Na+ در سه مرحله ۲۴ ساعت بعد از اعمال تنش در مرحله سه برگی، سه هفته بعد از اعمال تنش در مرحله پنجه زنی و پنج هفته بعد از اعمال تنش در مرحله ساقه دهی اندازه گیری شدند. تجزیه واریانس داده ها و مقایسه میانگین ها نشان داد که شوری ۱۰۰ میلی مولار در مقایسه با شرایط عادی باعث کاهش معنی دار وزن تر ریشه و نسبت K+/Na+ شد. بین مراحل رشدی از نظر وزن تر و خشک ریشه تفاوت معنی دار وجود داشت و با پیشرفت مراحل رشدی میزان این صفات افزایش یافت. ارقام از نظر وزن تر و حجم ریشه در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنیداری نشان دادند. بیشترین طول و حجم ریشه مربوط به رقم Sahara ۳۷۷۱ در مرحله ساقه دهی بود و تنش شوری باعث کاهش بیشتر وزن تر ریشه و نسبت K+/Na+ در رقم حساس (Clipper) در مقایسه با رقم متحمل (Sahara ۳۷۷۱) شد.

حجم ریشه, کلروفیل, کلرید سدیم, مراحل رشد رویشی, نسبت K+/Na+