اکرم مهدی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا
محمدعلی ابوطالبیان - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا
جواد حمزه ئی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا
گودرز احمدوند - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بوعلی سینا

به منظور بررسی اثر پرایم کردن مزرعه ای بذر و کنترل علف های هرز بر برخی صفات در ذرت سینگل کراس ۳۰۱، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در سال ۱۳۸۹ انجام گرفت. عامل های مورد استفاده شامل پرایم کردن بذر در مزرعه در چهار سطح (پرایم نشده، پرایم با محلول اوره، پرایم با محلول سولفات روی و پرایم با آب معمولی) و عامل علف هرز در سه سطح (بدون وجین، وجین در ۲۰ روز بعد از کاشت و وجین در ۲۰ و ۴۰ روز بعد از کاشت) مورد بررسی قرار گرفتند. برای تیمار پرایم در مزرعه، بذرها به مدت ۱۶ ساعت در محلول های اوره (۶ گرم در لیتر)، سولفات روی با غلظت روی ۲۴ درصد (۳۵/۰ گرم در لیتر) و آب معمولی قرار داده شد و پس از خشک شدن سطحی، کاشته شدند. نتایج نشان داد تیمارهای پرایم شده با محلول اوره و روی بالاترین سرعت سبز شدن و کمترین زمان تا ۵۰ درصد سبز شدن (E۵۰) را داشتند و تیمار محلول اوره بیشترین درصد سبز شدن را به خود اختصاص داد. همچنین تیمار پرایم با محلول روی، بالاترین میزان انرژی سبز شدن را نشان داد. تیمارهای پرایم شده با محلول های سولفات روی و اوره به ترتیب بالاترین سرعت رشد گیاه (۷۶/۲۱ و ۹۹/۱۸ گرم بر متر مربع در روز) و همچنین وزن خشک کل (۷۶/۱۰۸۶ و ۱۰۸۰ گرم در متر مربع) را داشتند. دوام سطح برگ ذرت تحت تاثیر پرایمینگ قرار نگرفت، اما با کنترل علف های هرز در یک و دو بار کنترل به ترتیب ۲۲ و ۹/۲۳ درصد افزایش یافت. تیمار اوره با یک بار کنترل علف هرز بیشترین عملکرد زیستی را داشت که با تیمار اوره و دو بار کنترل تفاوتی نداشت. تیمارهای اوره و سولفات روی به ترتیب افزایش ۱۴ و ۱۲ درصدی عملکرد دانه را نسبت به شاهد نشان دادند.آب با دو بار کنترل بالاترین شاخص برداشت را داشت که با تیمار روی با دو بار کنترل تفاوت معنی­داری نداشت. در مجموع نتایج این آزمایش نشان داد که پرایم کردن بذر با محلول های اوره و سولفات روی باعث افزایش سرعت و توان سبز شدن گیاهچه های ذرت شد. تاثیر کنترل علف های هرز نیز بر شاخص های رشد مورد مطالعه، عملکرد زیستی و عملکرد دانه ذرت با پرایمینگ بذر افزایش یافت.

انرژی سبز شدن, دوام سطح برگ ذرت, سرعت رشد گیاه, سرعت سبز شدن