مجتبی جاویدی - استادیار دانشگاه شیراز
ابوطالب بنی اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه شیراز

در خصوص برخورد «حدگونه» قانونگذار با «تعزیرات منصوص شرعی» در تبصره ۲ ماده ۱۱۵ قانون مجازت اسلامی، این پرسش مطرح می شود که اساسا ماهیت تعزیرات منصوص شرعی و وجه تمایز آن از حدود مصطلح چیست؟ در منابع فقهی رویکردهای مختلفی اتخاذ شده است: ۱. حدی بودن موارد منصوص؛ ۲. تعزیری و مقدربودن آن ها؛ ۳. تعزیری و غیرمقدربودن آن ها. در این پژوهش رویکرد فعلی قانونگذار و نظر فقهی شورای نگهبان در خصوص «تعزیرات منصوص شرعی» به روش توصیفی تحلیلی انتقادی و با رویکردی اجتهادی، نقد و پس از جمع بندی آرای مختلف فقهی، نتیجه گیری شده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، «تعزیرات منصوص شرعی» همانند دیگر تعزیرات، مطلقا منوط به رای حاکم شرع است؛ لذا برخورد حدگونه قانونگذار با آن ها و تاسیس نوع جدیدی از مجازات تعزیری در تبصره ۲ ماده ۱۱۵ قانون مجازات اسلامی محل اشکال است.

تعزیر منصوص شرعی, حد, تعزیر, فقه امامیه, قانون مجازات اسلامی, شورای نگهبان