مرتضی بهزادفر - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری؛ دانشکده منابع طبیعی؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ ایران
سید حمیدرضا صادقی - استاد گروه مهندسی آبخیزداری؛ دانشکده منابع طبیعی؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ ایران
محمد جواد خانجانی - استاد گروه مهندسی عمران؛ دانشگاه شهید باهنر؛ کرمان؛ ایران
زینب حزباوی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ ایران

عوامل متعددی بر تعیین و تغییر فرآیند تولید رواناب و ایجاد فرسایش خاک موثر هستند. لیکن نقش بسیاری از این عوامل مانند فرآیندهای انجماد و ذوب به خوبی مدنظر قرار نگرفته است. از این رو، پژوهش حاضر با هدف شبیه سازی و تبیین اثرات چرخه انجماد- ذوب در خاک تحت شرایط شبیه سازی باران بر تولید رواناب و رسوب انجام گرفت. پس از تحلیل شرایط دمای هوا و اعماق مختلف خاک حاکم بر منطقه مادری و تعیین عمق هدف ۱۰ سانتی متر و القاء انجماد به مدت سه روز و ذوب به مدت دو روز، واقعه بارشی با شدت ۲/۱ میلی متر در دقیقه و با تداوم ۳۰ دقیقه بر تیمارهای آزمایشی و در آزمایشگاه شبیه ساز باران و فرسایش خاک دانشگاه تربیت مدرس شبیه سازی شد. نتایج به دست آمده، رفتار معنی دار و متفاوت خاک متاثر از انجماد و چرخه انجماد- ذوب را تایید کردند. به نحوی که زمان شروع رواناب در تیمارهای انجماد و انجماد- ذوب به ترتیب ۷۴/۲ و ۲۵/۳ برابر نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان داد. همچنین، تیمارهای مذکور به ترتیب ۴۶/۱ و ۱۶/۱ برابر، تولید رواناب و ۹۲/۱۱ و ۶۵/۲ برابر، تولید رسوب را افزایش دادند. عملکرد لنزهای یخی و جبهه یخ بندان و ایجاد رطوبت نزدیک به اشباع پس از تکمیل چرخه، از مهم ترین عوامل موثر در رفتار متفاوت خاک تحت چرخه انجماد- ذوب ارزیابی شدند.

دمای خاک, رواناب, فرسایش خاک, لنزهای یخی, یخ بندان خاک