منیژه جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان؛ گرگان؛ ایران
سهیلا ابراهیمی - استادیار گروه خاکشناسی؛ دانشکده مهندسی آب و خاک؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان؛ گرگان؛ ایران
سید علیرضا موحدی نائینی - دانشیار گروه خاکشناسی؛ دانشکده مهندسی آب و خاک؛ دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان؛ گرگان؛ ایران

آلودگی خاک به نفت­خام و مشتقات آن از خطرناک­ترین آلودگی­های زیست محیطی به­شمار می­رود. این پژوهش، به منظور بررسی و بهینه­سازی شرایط میکروارگانیسم های بومی خاک با استفاده از کودهای شیمیایی ازت، فسفر، پتاسیم و کمپوست زباله شهری با هدف پاکسازی خاک آلوده به نفت کوره (۱۳۰ گرم در کیلوگرم)، سودمندی ماده اصلاحی و نسبت بهینه اختلاط آن با خاک آلوده انجام شد. بدین منظور، کمپوست زباله شهری با سه سطح ۵، ۱۰ و ۱۵ درصد به همراه کودهای شیمیایی ازت، فسفر و پتاسیم با دو نسبت ۱۰:۱:۱ و ۱۰:۲:۱ با خاک آلوده مخلوط شد. پس از طی زمان تعادلی اولیه (۱۰ روز)، مقدار کاهش کل آلاینده هیدروکربنی خاک تحت شرایط رطوبتی و هوادهی مناسب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با افزایش درصد کمپوست، مقدار آلاینده نفتی خاک به­گونه ای کاهش می یابد ­که تیمار ۱۵% بیشترین مقدار کاهش را به اندازه ۵۹ تا ۶۲ درصد ایجاد می کند. نتایج استفاده از دو نسبت کودی مورد استفاده، موید سودمندی بهتر کود NPK با نسبت ۱۰:۲:۱ بود. کاربرد مواد اصلاحی برای همه موارد به کار رفته نشانگر تاثیر مناسب باکتری­های تجزیه کننده آلاینده هیدروکربنی، به ویژه در نخستین هفته پس از تعادل تیمارها به­دلیل تجزیه سریع تر ترکیبات زنجیر کوتاه و ساده مانند آلکان ها می باشد. در این پژوهش، بین میزان تجزیه TPH و CO۲ حاصل از فعالیت میکروبی، همبستگی موثری مشاهده شد که نشان دهنده ارتباط تجزیه نفت کوره به وسیله میکروارگانیسم­های تجزیه کننده نفت است. اعمال تیمار همزمان کمپوست زباله شهری ۱۵% و کود شیمیایی NPK با نسبت ۱۰:۲:۱ در بازه زمانی شش هفته، موثرترین تیمار و روشی بهینه برای اصلاح خاک­های آلوده به نفت کوره منطقه با میزان تجزیه ۶۲ درصد می باشد.

آلودگی خاک, تجزیه زیستی, کمپوست