الهه سیمایی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه خاک شناسی؛ دانشکده کشاورزی؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران؛ ۳۳۶۰-۱۴۱۱۵؛ ایران
مهدی همایی - استاد گروه خاک شناسی؛ دانشکده کشاورزی؛ دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران؛ ۳۳۶۰-۱۴۱۱۵؛ ایران
علی اکبر نوروزی - استادیار؛ پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری؛ تهران؛ ۳۳۶۰-۱۴۱۱۵؛ ایران

برآورد صحیح مقدار تبخیر و تعرق اهمیت زیادی در حفاظت بهینه از منابع آب موجود در مناطق خشک و نیمه­خشک دارد. زیرا، تبخیر و تعرق بخش مهمی از بیلان آبی مناطق خشک و نیمه­خشک است. هدف از این پژوهش، ارزیابی کارآیی مدل SEBAL برای تخمین تبخیر و تعرق در یک منطقه نیمه خشک بود. این پژوهش در بخشی از حوزه آبخیز زنجان­رود واقع در استان زنجان که کشت غالب آن گندم آبی و دیم است، انجام شد. با استفاده از تصاویر سنجنده­های  MODIS (Terra/Aqua)و TM (Landsat-۵)، امکان استفاده از مدل SEBAL با داده­های بدست آمده از سنجنده­های مختلف طی ماه های خرداد تا مرداد ۱۳۸۷ بررسی شد. سپس تبخیر و تعرق روزانه برآورد شده توسط مدل SEBAL برای اراضی آبی و دیم زیر کشت گندم، با استفاده از ارقام دو تشتک تبخیر ارزیابی شد. نتایج آماره­های ارزیابی نشان داد، مدل SEBAL از کارآیی مناسبی برای تخمین تبخیر و تعرق واقعی اراضی زیر کشت گندم آبی (۲۵/۱ -۴۹/۰RMSE= ) و دیم (۴۸/۲ -۳/۱RMSE= ) برخوردار است. این مدل، تبخیر و تعرق اراضی آبی را درمقایسهبااراضی دیم بادقتی مطلوب­تر برآورد نمود. همچنین، نتایج نشان داد که دقت تصاویر سنجنده TM دو و نیم برابر بیشتر از تصاویر MODIS می­باشد. بنابراین می­توان نتیجه گرفت که سنجنده TM مستقر بر ماهوارهLandsat می­تواند با دقتی بیشتر نسبت به سنجنده MODIS مستقر بر ماهوارهTerra مقدار تبخیر و تعرق واقعی را برای منطقه مورد مطالعه برآورد ­کند. 

تبخیر و تعرق, MODIS, SEBAL, TM