شهرام فتاحی - مرکز تحقیقات توسعه اجتماعی و ارتقای سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
کیومرث سهیلی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
سهیلا رشادت - مرکز تحقیقات توسعه اجتماعی و ارتقای سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
پرستو کریمی - کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

مقدمه: سرمایه انسانی نقش مهمی در توسعه اقتصادی پایدار ایفا می کند. سرمایه انسانی دربردارنده ی شاخص هایی مانند تحصیلات، بهداشت، آموزش، مهاجرت، و سایر سرمایه گذاری هایی است که موجب افزایش بهره وری می گردد. اگرچه تحقیقات زیادی در مورد ارتباط بین آموزش، به عنوان یک شاخص سرمایه انسانی، و رشد اقتصادی انجام شده اما توجه کمی به نقش سرمایه انسانی بهداشت شده است. روش پژوهش: در این مقاله رابطه بین درآمد ناخالص سرانه و مخارج بهداشتی با استفاده از تحلیل های آزمون ریشه واحد، هم جمعی و تخمین زن بلند مدت مبتنی بر داده های تابلویی برای کشورهای عضو اوپک طی دوره ۲۰۰۹ – ۱۹۹۵ بررسی شده است. یافته ها: بین کشورهای عضو اوپک، کشورهای با درآمد سرانه بالاتر) مانند قطر، امارات متحده و کویت( مخارج بهداشتی سرانه بیشتری دارند. سهم مخارج بهداشتی از تولید ناخالص داخلی در ایران ۸۶/۴ درصد است. اگرچه این سهم از متوسط کشورهای عضو اوپک )۸۱/۳ درصد( بالاتر است اما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته ) بیشتر از ۱۲ درصد( رضایت بخش نیست. نتایج حاصل از مدل تخمین زده شده نشان دهنده یک رابطه مثبت بین مخارج بهداشتی و رشد اقتصادی است بطوریکه با یک درصد افزایش در مخارج بهداشتی، تولید ناخالص سرانه به اندازه ۰۶/۰ درصد افزایش می یابد. هم چنین مجموع اثر آموزش و بهداشت بر رشد درآمد سرانه بیش از ۲۶/۰ درصد است درحالیکه اثر سرمایه فیزیکی بر رشد درآمد سرانه حدود ۱۴/۰ درصد است. نتیجه گیری: سلامت و بهداشت بایستی بعنوان یک اولویت مد نظر سیاست گذاران قرار گیرد. در حقیقت، مخارج بهداشتی یک سرمایه گذاری بلندمدت، و نه یک هزینه، محسوب می شود. افزایش بودجه بخش بهداشت، بهبود خدمات بهداشتی و تخصیص بیشتر منابع به سرمایه انسانی می تواند موجب افزایش رشد اقتصادی شود. کلید واژه ها: سرمایه انسانی بهداشت، تولید ناخالص داخلی سرانه، داده های تابلویی، اوپک، روش گشتاورهای تعمیم یافته

سرمایه انسانی بهداشت, تولید ناخالص داخلی سرانه, داده های تابلویی, اوپک, روش گشتاورهای تعمیم یافته