طاهره رنجبری پور - دانش آموخته دکتری روانشناسی سلامت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج،
کیانوش هاشمیان - دانشیار دانشگاه الزهرا
حسن احدی - استاد دانشگاه علامه طباطبایی
حسین رضابخش - استاد دانشگاه آزاد داسلامی واحد کرج
نورعلی فرخی - دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی شیوه درمانی EMDR که توسط فرانسین شاپیرو (۱۹۹۸) مطرح شده بر روی کم خوابی نوع اول شب، اجرا شده است. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از طرح علی مقایسه ای استفاده شد.نمونه شامل ۶۰ نفر بیمار مبتلا به کم خوابی از نوع اول شب، در محدوده سنی ۲۵ تا ۵۰ سال و محدوده تحصیلی دیپلم تا فوق لیسانس از هر دو جنس (۳۰ زن و ۳۰ مرد) بودند. که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور طبقه بندی و تحلیل داده ها از آزمون t تست و کواواریانس استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین پیش آزمون و پس آزمون در گروه آزمایش EMDR تفاوت معنی دار است که اثربخشی این روش را نشان می دهد. همینطور بین پیش آزمون و پس آزمون در گروه شناختی رفتاری تفاوت معنی داری بدست آمد که اثربخشی روش درمان شناختی رفتاری را در بهبود کم خوابی نشان می دهد. ولی تفاوت بین گروه شناختی رفتاری و EMDR معنی دار نبوده است. یعنی می توان روش درمانیEMDR را بعنوان درمانی با اثر بخشی یکسان با CBT در نظر گرفته شود . 

حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد, درمان شناختی- رفتاری, کم خوابی اول شب