زینب جعفریان - استادیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی، ساری
حسین ارزانی - استاد گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده‎ی منابع طبیعی، دانشگاه تهران
محمد جعفری - استاد گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده‎ی منابع طبیعی، دانشگاه تهران
قوام الدین زاهدی - دانشیار گروه جنگلداری، دانشکده‎ی منابع طبیعی، دانشگاه تهران
حسین آذرنیوند - دانشیار گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده‎ی منابع طبیعی، دانشگاه تهران

در یک اکوسیستم مرتعی، بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی مختلف ارتباط تنگاتنگی وجود دارد و آنها بر یکدیگر آثار متقابلی میگذارند. از این ارتباط میتوان برای رسیدن به هدف پژوهش پیش رو استفاده کرد که همانا پیشبینی مکانی گونههای گیاهی مرتعی، بر اساس تغییرات مکانی عوامل محیطی موثر بر پوشش مرتعی است. این مطالعه در مراتع رینه، واقع در دامنه‎ی جنوبی کوه دماوند انجام گرفته است. تعدادی از عوامل محیطی شامل ۱۶ ویژگی خاک، ۳ عامل توپوگرافیک و ۱۶ عامل اقلیمی انتخاب شدند. تصاویر ماهوارهای IRS نیز، به‎عنوان دادههای کمکی برای مدل‎سازی مورد استفاده قرار گرفت. نمونهبرداری با روش طبقهبندی تصادفی مساوی انجام گرفت و به حضور و عدم حضور گونههای غالب منطقه توجه شد. روش رگرسیون لجستیک برای تعیین عوامل محیطی موثر و ارائه‎ی مدل برای گونههای غالب مورد استفاده قرار گرفت. نقشههای عوامل محیطی موثر بر گونهها در محیط GIS تهیه‎ شد. برای تهیه‎‎ی نقشه‎ی عوامل خاکی از روش درون‎یابی کریجینگ به‎کمک نرمافزار زمین آماری GS+ بهره گرفته شده است. برای تهیه‎‎ی نقشه‎ی پیشبینی تیپهای گیاهی، مدل گونه‎ی غالب هر تیپ بر نقشه‎ی عوامل موثر بر آن گونه، در محیط GIS اعمال شد و نقشه‎ی پیشبینی حضور و عدم حضور برای آن گونه به‎دست آمد. آستانه‎ی بهینه برای طبقهبندی حضور و عدم حضور گونهها در تهیه‎ی‎ نقشه‎ی پیشبینی با کمک نمودارهای حساسیت، خصوصیت و صحت کلی تعیین شد. نتایج نشان داد که بالاترین ضرایب همبستگی مربوط به مدل گونه های گراس چندساله و Acantholimon demawendicum با ضریب ۱ است و در مرتبه‎ی بعدی مدل گونه Onorychis corunata با ضریب ۸۷۹/۰ قرار دارد و کمترین ضریب همبستگی نیز مربوط به مدل گونه Astragalus ochrodeucus با ضریب ۰۷۶/۰ است. نتایج پژوهش پیش رو برای مقاصد مدیریتی در توسعه‎ی پایدار اکوسیستمهای مرتعی، حفاظت، احیا، نظارت و ارزیابی این اکوسیستمها کاربرد دارد.

توپوگرافی, رگرسیون لجستیک, عوامل اقلیمی, نقشه‎ی پیشبینی, ویژگیهای خاک