امید مفاخری - دانشجوی دکتری آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی تهران
محمد سلیقه - دانشیار آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی
بهلول علیجانی - استاد آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی
مهری اکبری - استادیار آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه خوارزمی

بارش از متغیرترین عناصر اقلیمی است که تغییرات آن پیامدهای محیطی و اقلیمی دارد. هدف از این پژوهش شناسایی نواحی اقلیمی از نظر توالی روز بارشی و بررسی ویژگی یکنواختی بارش است. برای تحقق اهداف از روش تحلیل خوشهای برای ناحیهبندی اقلیمی و به منظور بررسی پراکندگی مکانی و زمانی بارش از آماره ضریب تغییرات و یکنواختی (H) در سه بازه زمانی (ده سال اول، دوم، و سوم) سالانه و فصلی برای شناخت جزئیات تغییرات بارش استفاده شد. بر اساس معیار روز بارشی (بارش یکروزه تا بارش با توالی هفت روز و بیشتر)، ایران به هفت ناحیه اقلیمی تقسیم شد. سپس، نواحی مختلف ایران از لحاظ سهم توالیهای بارش در تامین روز بارش مقایسه شد. مشخص شد که بارش یکروزه در اغلب نواحی بیشترین سهم را در ایجاد بارش دارد. همچنین، مشخص شد که میانگین ضریب تغییرات سالانه ایران در دهه سوم (۲۰۰۴-۲۰۱۳) افزایش یافته و شاخص یکنواختی بارش این دهه کاهش یافته است؛ به عبارت دیگر، بارش در دهه سوم به تمرکز گرایش داشته است. نمایه یکنواختی بارش ناحیهها نشان داد که ناحیه ۴ (شمال غرب و شمال شرق کشور) و ناحیه ۳ (سواحل شمال کشور) تمایل به یکنواختی زمانی دارند و کمترین مقدار یکنواختی مربوط به ناحیه ۱ (سواحل جنوب و جنوب شرق کشور) است.

ایران, تمرکز, توالی روز بارش, ضریب تغییرات, ناحیهبندی