سمیه رفعتی - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه سیدجمال‎الدین اسدآبادی
زهرا حجازی زاده - استاد اقلیم شناسی، دانشگاه خوارزمی
مصطفی کریمی - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه تهران

در این مطالعه به بررسی الگوهای فشار مسبب رخداد سامانه های همرفتی با بارش سنگین (بر اساس WMO با مجموع بارش بیش از ۱۰ میلی متر) در جنوب غرب ایران، طی دوره آماری (۲۰۰۵-۲۰۰۱) پرداخته شده است. بدین منظور داده های بازکاوی شده NCEP با قدرت تفکیک شبکه های افقی ۵/۲ درجه طول و عرض جغرافیایی به‎کار گرفته شده است. برای استخراج الگوها از روش های همبستگی و بردار ویژه بهره‎جویی شد. نتایج حاصل از روش همبستگی به‎دلیل دقت بیشتر، در تحلیل های بعدی مورد استفاده قرار گرفت و درصد شکل گیری سامانه ها در هر الگوی ترکیبی از سطح زمین تا سطح ۵۰۰ به‎دست آمد. فشار سطح دریا در هفت الگو، ارتفاع ژئوپتانسیل سطح ۸۵۰ هکتوپاسکال در هشت الگو و ارتفاع ژئوپتانسیل سطح ۵۰۰ هکتوپاسکال در پنج الگو طبقه بندی شدند. با بررسی شرایط همدیدی و الگوهای رخداد سامانه های همرفتی، معلوم شد که رخداد سامانه های همرفتی در جنوب غرب ایران تا اندازه زیادی وابسته به گسترش و نفوذ زبانه کم فشار سودانی بوده است. بخش گسترده‎ای از سامانه هایی که جنوب غرب ایران را تحت تاثیر قرار دادند، در امتداد منطقه همگرایی دریای سرخ (جنوب شرق عراق، کویت و شمال شرق شبه‎جزیره عربستان) شکل گرفتند.

الگوهای فشار, بردار ویژه, جنوب غرب ایران, سامانه های همرفتی, همبستگی