سمیه عزیزی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد سیستماتیک و اکولوژی گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد
جمیل واعظی - دانشیار، سیستماتیک مولکولی گیاهی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد

مرزه با نام انگلیسی Savory و با نام علمی لاتین Satureja از تیره Lamiaceae میباشد که در چهارچوب وسیع خود دارای حدود ۲۳۵ گونه در دنیا است .[۱] گیاه مرزه به عنوان یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی ایران به شمار میرود. گونه های مرزه بومی مناطق معتدله گرم و مناطق مدیترانه ای هستند. در طبیعت در مناطق کوهستانی، شکاف صخره های آهکی و در دامنه ها و کوهپایه ها رشد میکنند. گونه های مختلف جنس مرزه به دلیل خواص دارویی و کاربرد در طب سنتی در کشورهای مختلف جهان مورد توجه بوده و مورد بررسی قرار گرفته اند. مهمترین ترکیبات شیمیایی موجود در مرزه ترپنوئیدها و فلاونوئیدها هستند. بسیاری از گونه های مرزه چندمنظوره هستند که ویژگیهای آروماتیک و پزشکی دارند. گونه های مختلف مرزه به علت فعالیتهای آنتی اکسیدانی، ضد درد، ضد عفونت، ضد قارچی، ضد ویروسی مشهور هستند. در طب سنتی برای درمان بیماریهای مزمن، مثل قولنج، دردهای عضلانی، تهوع، سوء هاضمه، اسهال و بیماریهای عفونی استفاده میشود. در این بررسی به مطالعه مروری ابعاد مختلف سه گونه از جنس مرزه شامل خصوصیات گیاه شناسی، ترکیبات فیتوشیمیایی و خواص دارویی سه گونه از جنس مرزه، به نامهای مرزه تابستانه (S. hortensis)، مرزه سفید یا مرزه جنگلی (S. mutica) و مرزه خوزستانی (S. khuzistanica) پرداخته شد.

گیاه شناسی، مرزه تابستانه، فیتوشیمی، مرزه جنگلی، مرزه خوزستانی.