بررسی روند تغییرات سطح پوشش برف در حوضه سفیدرود با استفاده از سنجش از دور
عنوان مقاله: بررسی روند تغییرات سطح پوشش برف در حوضه سفیدرود با استفاده از سنجش از دور
شناسه ملی مقاله: JR_GERAZ-11-2_001
منتشر شده در در سال 1400
شناسه ملی مقاله: JR_GERAZ-11-2_001
منتشر شده در در سال 1400
مشخصات نویسندگان مقاله:
هیرش انتظامی - گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
فیروز مجرد - گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
محمد دارند - گروه آب وهواشناسی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
هیمن شهابی - گروه ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
خلاصه مقاله:
هیرش انتظامی - گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
فیروز مجرد - گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
محمد دارند - گروه آب وهواشناسی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
هیمن شهابی - گروه ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
برفخوانها یکی از مهمترین منابع تامین آب در ایران بهشمار میروند. نوشتار پیش رو بر آن است که تغییرات گستره پوشش برف را در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن واکاوی کند. برای دستیابی به این هدف از تصاویر سنجنده مادیس محصول MOD۱۰cm در یک بازه زمانی نوزده ساله (۲۰۰۰-۲۰۱۹) بهره گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل تصاویر در محیط نرمافزار انوی، سطح برف در هر تصویر محاسبه و بر پایه آن، مقادیر ماهانه برای تمام دوره آماری استخراج و به محیط نرمافزار آرک جی.آی.اس. منتقل شد. برای بررسی روند تغییرات سالانه و فصلی از آزمون من-کندال اصلاحشده و برای برآورد نرخ تغییرات از تخمینگر شیب سن استفاده شد. بر پایه یافته ها میتوان دریافت که زمان شروع و پایان برف در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن دست خوش تغییرات بسیار جزئی بوده است. گستره برفپوش حوضه از ماه اکتبر آغاز و پس از افزایش بهطرف دوره سرد سال، در ماه آوریل به کمترین حد خود میرسد. ماه بیشینه پوشش برف در تمام زیرحوضهها ژانویه است. طی بازه زمانی مورد واکاوی، گستره برف در سال آبی ۲۰۰۷-۲۰۰۶ بیشینه و در سال ۲۰۱۰-۲۰۰۹ کمینه بوده است. یافته های حاصل از برازش آزمون ناپارامتریک من-کندال اصلاحشده روی سریهای زمانی سالانه گستره برفی حوضه بیانگر روند کاهشی و البته غیر معنیدار در بخش اعظم سطح حوضه است، ولی گاه روندهای افزایشی ملایم نیز دیده میشود. بهلحاظ پراکنش مکانی، در مناطق مرکزی و شرقی حوضه روند کاهشی معنیدار گستره برفی دیده میشود و نرخ کاهش سالانه آن در برخی مناطق یادشده ۷۷/۱۷% بهازای هر دهه است. روندهای فصلی نیز کاهشی است. بیشترین نرخ کاهش مربوط به فصل زمستان است که در برخی مناطق به حدود ۳۳% بهازای هر دهه نیز میرسد. برفخوانها یکی از مهمترین منابع تامین آب در ایران بهشمار میروند. نوشتار پیش رو بر آن است که تغییرات گستره پوشش برف را در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن واکاوی کند. برای دستیابی به این هدف از تصاویر سنجنده مادیس محصول MOD۱۰cm در یک بازه زمانی نوزده ساله (۲۰۰۰-۲۰۱۹) بهره گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل تصاویر در محیط نرمافزار انوی، سطح برف در هر تصویر محاسبه و بر پایه آن، مقادیر ماهانه برای تمام دوره آماری استخراج و به محیط نرمافزار آرک جی.آی.اس. منتقل شد. برای بررسی روند تغییرات سالانه و فصلی از آزمون من-کندال اصلاحشده و برای برآورد نرخ تغییرات از تخمینگر شیب سن استفاده شد. بر پایه یافته ها میتوان دریافت که زمان شروع و پایان برف در حوضه سفیدرود و زیرحوضههای آن دست خوش تغییرات بسیار جزئی بوده است. گستره برفپوش حوضه از ماه اکتبر آغاز و پس از افزایش بهطرف دوره سرد سال، در ماه آوریل به کمترین حد خود میرسد. ماه بیشینه پوشش برف در تمام زیرحوضهها ژانویه است. طی بازه زمانی مورد واکاوی، گستره برف در سال آبی ۲۰۰۷-۲۰۰۶ بیشینه و در سال ۲۰۱۰-۲۰۰۹ کمینه بوده است. یافته های حاصل از برازش آزمون ناپارامتریک من-کندال اصلاحشده روی سریهای زمانی سالانه گستره برفی حوضه بیانگر روند کاهشی و البته غیر معنیدار در بخش اعظم سطح حوضه است، ولی گاه روندهای افزایشی ملایم نیز دیده میشود. بهلحاظ پراکنش مکانی، در مناطق مرکزی و شرقی حوضه روند کاهشی معنیدار گستره برفی دیده میشود و نرخ کاهش سالانه آن در برخی مناطق یادشده ۷۷/۱۷% بهازای هر دهه است. روندهای فصلی نیز کاهشی است. بیشترین نرخ کاهش مربوط به فصل زمستان است که در برخی مناطق به حدود ۳۳% بهازای هر دهه نیز میرسد.
کلمات کلیدی: گستره برفی, سنجنده مادیس, آزمون من-کندال اصلاح شده, حوضه سفیدرود
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1301086/