زهرا ناصریان اصل - گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
رضا قضاوی - گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
دانیال صیاد - گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

اکوتوریسم را می­توان سفر مسئولانه به مناطق طبیعی تعریف کرد به­طوری که محیط زیست و رفاه مردم محلی را حفظ کند و منجر به شناخت و آموزش و پرورش مردم شود. به­منظور دستیابی به توسعه پایدار درزمینه اکوتوریسم در حوضه آبخیز با رویکرد مدیریت جامع، شناخت عناصر و پارامترهای کلیدی در حوضه آبخیز مهم است. هدف از نوشتار پیش رو ارائه و اولویت­بندی استراتژی های مدیریتی به­منظور رسیدن به اکوتوریسم پایدار در منطقه ونایی با شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای منطقه درراستای رسیدن به این هدف است. پژوهش حاضر مبتنی بر روش توصیفی – تحلیلی - توسعه­ای است. در این مطالعه از ماتریس تحلیلی سوات و برنامه­ریزی کمی استفاده شد. در این راستا ابتدا عوامل داخلی (قوت و ضعف­ها) و خارجی (فرصت و تهدیدها) بر اساس بازدید میدانی و قضاوت­های کارشناسی شناسایی و ارزیابی شد. نتایج حاصل از امتیاز نهایی عوامل داخلی و خارجی به­ترتیب برابر با ۴۳/۲ و ۵۱/۲ به­دست آمد. بر این اساس، موقعیت استراتژیک منطقه مورد مطالعه با استفاده از ماتریس سوات از نوع محافظه­کارانه (wo) به­دست ­آمده است؛ همچنین با توجه به موقعیت استراتژیک به­دست­­آمده، چهار استراتژی ۱- استفاده از نیروی فعال و جوان روستا به­منظور تامین نیروی خدمات اکوتوریستی؛ ۲- افزایش اطلاع­رسانی جاذبه­های اکوتوریستی منطقه با همیاری و مشارکت مردم محلی؛ ۳- توسعه زیرساخت­های مورد نیاز برای توسعه اکوتوریسم پایدار با کمک دولت و جلب مشارکت­های مردمی و ۴- جذب سرمایه و کسب درآمد با در اختیار قراردادن مراکز اقامتی به مسافران و اکوتوریست­ها برای منطقه تدوین شد. نتایج اولویت­بندی استراتژی­ها با استفاده از ماتریس برنامه­ریزی کمی نشان داد که توسعه زیرساخت­های مورد نیاز به­منظور توسعه اکوتوریسم پایدار با کمک دولت و جلب مشارکت­های مردمی با نمره نهایی جذابیت ۹۲/۴ در اولویت اول مدیریتی برای حوضه ونایی قرار دارد.

اکوتوریسم, اولویت بندی, ماتریس تحلیلی SWOT, برنامه ریزی کمی, روستای ونایی