فاطمه سادات طاهری - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
سعیده بیرجندی - دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان

مقاله حاضر، سبک شخصی منوچهری دامغانی (۳۹۸- ۴۳۲ق) در مدیحه و مفاخره­سرایی را بررسی می­کند. منوچهری با هنر شاعری و تسلط بر زبان و ادبیات عربی، مدیحه­ها ­و مفاخره­های متفاوتی سروده و بر همین اساس، قصاید وی به طور خاصی در بین هم­عصران او متمایز شده است. نگارندگان با روش کیفی و شیوه توصیفی- تحلیلی مبتنی بر اشعار منوچهری با پاسخ به این پرسش­ها که بین مدیحه­سرایی و فخریه­سرایی در شعر منوچهری چه ارتباطی وجود دارد؟ منوچهری در مدیحه­ها و مفاخر­ه­های خود چه شگردهای نوینی را به­ کار بسته و از این نظر با معاصران خود چه تفاوت­هایی دارد؟ و چه عواملی موجب به­کارگیری این طرز نو در این گونه­های شعری وی شده است؟ می کوشند پس از تبیین مولفه­های سبک شخصی منوچهری در مدیحه­سرایی و مفاخره­سرایی، استدلال کنند شگردهای نوین وی در مدح و فخر از یک سو، تحت تاثیر دانش او در ادبیات عربی و از سوی دیگر، نمونه برترانگاری زبان و شعر عربی و شخصیت­های شهره آن است. همچنین نویسندگان استنتاج می­کنند که منوچهری افزون­ بر اینکه عربی­دانی خود را ابزاری برای اظهار فضل و راهکاری برای رقیب­ستیزی قرار داده، با به­کارگیری شخصیت های معروف ادبیات عربی، تضمین اشعار و به­کارگیری مضامین و تصاویر شعری ایشان، ضمن ستایش ممدوح، آگاهانه و در عین ­حال با ظرافت خاص، مدیحه­های خود را با مفاخره درآمیخته و خودستایی نیز کرده است و بدین­ترتیب، طرزی نو در مدیحه و مفاخره­سرایی پدید آورده که می­توان این طرز نو را سبک شخصی وی شمرد.

منوچهری دامغانی, شخصیت های شعر عربی, مدح, فخریه سرایی, سبک شخصی