مهرزاد کشاورزی فرد - گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
علی ماشینچیان مرادی - گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
سید محمد رضا فاطمی - گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
عباس اسماعیلی ساری - گروه شیلات و بیولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

سموم کشاورزی ارگانوکلره به علت خاصیت تجمع پذیری ، سرطانزایی و تاثیر این سموم بر سیستم عصبی ماهیان و انسان، دارای اهمیت زیادی هستند. در این مطالعه ، غلظت سموم ارگانوکلره (لیندان، هپتاکلر، آلدرین، دیلدرین و ددت ) در سواحل جنوبی دریای خزر در ایستگاه های (آستارا، هشتپر، بندر انزلی ، کیاشهر، رامسر ، چالوس ، نور، فریدون کنار، خزرآباد ساری و بندر ترکمن) در بافت عضله ماهی ازون برون اندازه گیری شد. در هر ایستگاه سه عدد ماهی ازون برون صید شد و بعد از آماده سازی نمونه ها، غلظت سموم در آنها اندازه گیری شد. سم هپتاکلر با میانگین غلظت ۹۳۳/۳ میلی گرم در کیلوگرم وزن چربی بالاترین میزان و سم الدرین با میانگین غلظت ۲۸۸/۰>میلی گرم در کیلوگرم وزن چربی کمترین میزان را به خود اختصاص داده اند. میانگین غلظت سموم اندازه گیری شده به ترتیب آلدرین< دیلدرین < لیندان < ددت < هپتاکلر بود. با تطبیق غلظت های به دست آمده در این مطالعه با میزان بیشینه حد مجاز ۱ هر سم ، مشاهده شد که غلظت هپتاکلر در ایستگاه های آستارا، هشتپر، بندرانزلی، رامسر ، چالوس ، نور ، فریدون کنار و همچنین میانگین غلظت سم هپتاکلر در ده ایستگاه نمونه بردای شده از میزان بیشینه حد مجاز تجاوز کرده است. همین طور غلظت سم ددت در ایستگاه های چالوس و بندر ترکمن، بالاتر از بیشینه حد مجاز بود.

سموم ارگانوکلره, ماهی ازون برون, دریای خزر, آلودگی