قربانعلی رسام - استادیار گروه تولیدات گیاهی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان
اصغر خوشنود یزدی - استادیار گروه تولیدات گیاهی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان
محمود قربانزاده - استادیار گروه تولیدات گیاهی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان
علیرضا دادخواه - دانشیار گروه تولیدات گیاهی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان

ماکروفون های خاک از اجزای مهم تنوع زیستی زیستگاه ها به شمار می روند. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر اقلیم و کاربری اراضی بر تنوع زیستی ماکروفون خاک در سال ۱۳۸۹ در استان خراسان شمالی انجام گرفت. تاثیر اقلیم با انتخاب دو منطقه شیروان با اقلیمی نیمه خشک و جاجرم با اقلیمی خشک اعمال گردید. در هر منطقه دو کاربری متفاوت شامل مراتع و اراضی کشاورزی در نظر گرفته شد. در واحدهای نمونه گیری ماکروفون های خاک به روش تله های چاله ای جمع آوری و به تفکیک خانواده شمارش شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون t- استیودنت، آنالیز تشابه و تجزیه به مولفه های اصلی انجام گرفت. نتایج نشان داد که در هر دو منطقه تفاوت کاربری اراضی تاثیر معنی داری برجای گذاشت به نحوی که غنای تاکسونومیک و شاخص تنوع شانون در اراضی مرتعی کمتر از اراضی کشاورزی بود. این کاهش به دو عامل پایین بودن تنوع گیاهی و فشار چرا نسبت داده شد. هم چنین ترکیب متفاوتی از ماکروفون ها در دو کاربری شکل گرفت. تاثیر اقلیم بر شاخص های تنوع و ترکیب ماکرفون ها محسوس بود به نحوی که شرایط اقلیمی مساعدتر در منطقه شیروان در قیاس با منطقه جاجرم با بهبود تنوع زیستی ماکروفون های خاک همراه شد.

شاخص تنوع شانون, کاربری اراضی, اقلیم, ماکروفون خاک