فریده عتابی - دانشگاه آزاد اسلامی،
یوسف رشیدی - دانشگاه شهید بهشتی
حسین حسنخانی - دانشگاه آزاد اسلامی،

چکیدهامروزه شهر تهران به واسطه ترافیک و استفاده غیرضروری از خودروهای شخصی به یکی از شهرهای آلوده دنیا تبدیل شده است. علاوه بر انتشار بسیاری از گازهای آلاینده و ذرات معلق، وجود الیاف آزبستی نیز در هوای شهر تهران دور از ذهن نیست. در این تحقیق اندازه‎گیری غلظت آزبست طی یک سال (۹۲-۱۳۹۱ )در ماه­های مختلف و نقاط معینی در شهر تهران  انجام شد. در این مدت  غلظت آزبست در ۲۰۰ نمونه در حدود ۵۰ ایستگاه سنجش در مناطق مسکونی، تجاری - اداری و ترافیکی با توجه به سال، فصل، ماه و منطقه، مورد تحلیل قرار گرفت. نمونه‎برداری، آنالیز و تعیین میزان غلظت آزبست مطابق با روش نایوش انجام شد.  بر این اساس برای جمع‎آوری نمونه­ها، از ۵ دستگاه پمپ­های فردی با دبی ۴ لیتر بر دقیقه استفاده شد و در مدت ۸ تا ۱۲ ساعت در طی روز، نمونه­ها بر روی فیلترهای غشایی با قطر ۲۵ میلی‎متر جمع­آوری گردید. نمونه­ها پس از آماده‎سازی در آزمایشگاه معتمد آ زبست با استفاده از میکروسکوپ فازکنتراست و پولاریزان تعیین مقدار شدند. نتایج حاصل از میانگین غلظت آزبست در نمونه­ها‎، با نتایج ارایه شده از سوی سازمان جهانی بهداشت در آمریکا در سال ۱۹۹۸( ۵-۱۰ × ۵ فیبر برمیلی‎لیتر به عنوان استاندارد) مقایسه شد و در نهایت نتایج طبق مقایسه های آماری و با استفاده از نرم افزارسرفر تحلیل گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین میزان غلظت آزبست (۰۰۹/۰ فیبر در میلی‎لیتر) در فصل زمستان مشاهده شد. میانگین غلظت این الیاف (۰۰۴۵/۰ فیبر در میلی لیتر )در ماه اسفند از سایر ماه های اندازه گیری شده بیشتر بود. این در حالی است که غلظت این آلاینده در شهرهای نسبتا پاک ۰۰۰۰۵/۰ فیبر در میلی‎لیتر می‎باشد. بررسی نتایج حاصله بیانگر بیشترین غلظت الیاف آزبست در ماه‎های پایانی سال و درمعابر ترافیکی می‎باشد. 

الیاف آزبست, غلظت, سنجش