نازلی علیپور - دانشگاه آزاد اسلامی
مهدی همایی - دانشگاه تربیت مدرس،
صفورا اسدی کپورچال - دانشگاه گیلان،
محبوبه مظهری - دانشگاه آزاد اسلامی

مقاومت و جذب آلاینده ها به‎ویژه فلزات سنگین به وسیله گیاهان مختلف متفاوت است. چنان‎چه بتوان گیاهان مقاومی یافت که قادر باشند مقداری از آلودگی های موجود در آب و یا خاک را کاهش دهند می توان از آن ها برای آلودگی زدایی منابع آلوده استفاده کرد. هدف از این پژوهش بررسی توا‎نایی گیاه شورپسند سلمه‎تره در استخراج گیاهی سرب و تعیین زمان پالایش سرب از خاک‎های سطحی آلوده به وسیله این گیاه بود. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تیمار شاهد، ۱۵۰، ۳۰۰، ۶۰۰، ۹۰۰ و ۱۲۰۰ میلی‎گرم سرب در هر کیلوگرم خاک و چهار تکرار اجرا گردید. پس از طی دوره رشد، گیاهان برداشت و میزان سرب در ریشه و اندام هوایی گیاه اندازه‎گیری شد. نتایج نشان داد‎ که رابطه ای مثبت و غیر خطی بین مقدار سرب تجمع یافته در ریشه و اندام هوایی با غلظت سرب خاک وجود دارد. بیشترین مقدار سرب تجمع یافته در ریشه و اندام هوایی به ترتیب ۷۵/۶۴ و ۱۲۵/۴ میلی‎گرم بر کیلوگرم بود. بیشترین مقدار ماده خشک در یک سال در تیمار ۶۰۰ میلی‎گرم برکیلوگرم نزدیک به ۳۵ تن در هکتار به دست آمد و کمترین زمان پالایش هم در تیمار ۶۰۰ میلی‎گرم بر کیلوگرم و برابر با ۹ سال بود که در سطح ۵% از آلودگی سربی به دست آمد. بنابراین با توجه به امکان برداشت سلمه‎تره تا سه بار در سال، توان بالای بیش‎اندوزی و تولید زیست توده فراوان، می توان از این گیاه برای پالایش خاک‎های آلوده به سرب استفاده کرد.

استخراج گیاهی, آلودگی خاک, عامل انتقال