پیمان برنج فروش - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رضا سید شریفی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
نعمت هدایت ایوریق - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
جمال سیف دواتی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
حسین عبدی بنمار - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

هدف از انجام این پژوهش بررسی نرخ حذف در دو سیستم مختلف بهینه سازی برای صفات تولیدی وتولید مثلی و تولیدی و سلامتی در گله های شیری، بر مبنای داده های جمع آوری شده از گله های شیری استان اردبیل مطابق با شرایط بازار در یک دوره تولیدی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۷ بود. یکی از مهم ترین تصمیمات مدیریتی موثر بر سود دامداری ها، جایگزینی به موقع گاوشیری با تلیسه جوان می باشد. با استفاده از روش تحلیل سیستم سامانه اقتصادی گله گاو شیری به مولفه ها ی درآمدی و هزینه ای تجزیه شده و هر کدام از این مولفه ها هم به زیر بخش های دیگری تقسیم شدند. سپس با بهره گیری از مدل های ریاضی نسبت به شبیه سازی یک مدل زیست اقتصادی اقدام شد و با استفاده از جعبه ابزار Compecon نرم افزار متلب و مدل برنامه ریزی پویا بهینه سازی سامانه انجام گرفت. گاو شیری توسط متغیرهای وضعیتی شامل توان تولیدی در ۳ سطح (کم تولید، متوسط و پر تولید) و عملکرد تولید مثلی با چهار وضعیت (فاصله زایش ایده ال، تاخیر ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ روز آبستنی) و عملکرد سلامتی در سه وضعیت (عدم بیماری، بیماری قابل درمان، بیماری که سبب حذف غیر ارادی می شود) طبقه بندی و در افق برنامه ریزی با ۱۰ دوره شیردهی مورد بررسی قرارگرفت. نتایج مدل تولیدی و تولیدمثلی نشان داد که در گروه کم تولید، ارزش حال تا شکم چهارم افزایش یافته و سپس روند کاهشی به خود می گیرد. و در گروه متوسط ارزش حال تا شکم دوم افزایش یافته و سپس روند کاهشی به ­خود می­ گیرد و در گروه پر تولید بعد شکم اول ارزش حال کاهش می یابد. نتایج مدل تولیدی و سلامتی به لحاظ تغییرات ارزش حال انتظاری مشابه مدل تولیدی و تولیدمثلی بود. ارزش آتی در هر دو سیستم در وضعیت های مختلف تولیدی و تولیدمثلی و تولیدی وسلامتی با افزایش دوره شیردهی و با افزایش سن گاو کاهش یافت. تفاوت ارزش آتی و ارزش کنونی تحت تنزیل ۲۰ درصد نشان داد که با اضافه کردن سطح تولید این تفاوت بیش تر می شود. بدون توجه به ارزش حال وآتی، گاوها زودتر یا دیرتر از موعد بهینه حذف می شوند که این امر منجر به کاهش سود آوری گله می شود. عمر بهینه تعیین شده توسط برنامه ریزی پویا با استفاده از شبیه سازی مارکوف برای مدل تولید و تولید مثل ۴/۹۹ سال و برای تولید و سلامتی ۴/۸۳ سال حاصل شد. به طوری که حذف گاو شیری با سن بالاتر از سن بهینه تعیین شده منجر به افزایش سودآوری واحدهای دامداری می شود.

برنامه ریزی پویا, عمر بهینه, گاوشیری, نرخ حذف