سید مصطفی عقیلی نژاد - مدیریت امور ماهیان خاویاری گلستان، شرکت مادر تخصصی خدمات کشاورزی، گرگان، ایران

دریای خزر زیستگاه گونه­ های با ارزش خاویاری است که دارای اهمیت تجاری و اکولوژیک هستند و ذخایر آن ها به دلایل متعدد از جمله گستردگی صید غیر قانونی هم­ اکنون به مرز فروپاشی رسیده است. این تحقیق به بررسی فعالیت صیادان غیر قانونی و هم چنین انگیزه آن ها در حوزه جنوبی شرقی دریای خزر می ­پردازد. در این مطالعه، با روش توصیفی- تحلیلی و طراحی پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز با حضور محقق در شهرها و روستاهای حاشیه جنوب شرقی دریای خزر از ۲۰۳ نفر از صیادان جمع­ آوری گردید. پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ معادل ۰/۷۱ به دست آمد. نتایج نشان داد که بیش تر صید غیرمجاز در بهار و پاییز صورت گرفته و اکثرا دارای سطح سواد پایین و بیکار هستند. روش صید آن ها استفاده از دام گوشگیر استخوانی منوفیلامنت بوده و حتی از شهرها و روستاهای دورتر از ساحل نیز برای انجام صید غیرمجاز به دریا می ­روند. انگیزه اقدام به صید در آن ها به سن ارتباطی نداشته ولی با افزایش سطح سواد به طور معنی­ دار کم تر شد. بین انگیزه اقدام به صید اظهاری و تحلیل­ های صورت گرفته از جواب آن ها به پرسش ­ها، ارتباط پایین، منفی و معنی ­دار وجود دارد (**۲۵/۰- =r). به طورکلی با جلوگیری از عرضه و فروش غیرقانونی ماهیان در تمام نقاط استان و شناسایی و برخورد با عوامل فروش و باندهای صیادان غیرقانونی و نیز افزایش سطح سواد و افزایش سطح آگاهی آن ها نسبت به حفاظت از این ماهیان با ارزش شیلاتی می ­توان به کاهش فعالیت­ های صید غیرقانونی کمک نمود.

انگیزه, صید غیرقانونی, ماهیان خاویاری, جنوب شرقی دریای خزر