معصومه موسوی ساداتی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز ،تبریز،ایران.
کامران پاشایی فخری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تبریز
پروانه عادل زاده - عضو هیئت مدیره دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

آرکائیسم، نوعی هنجارگریزی و انحراف از زبان معمول و نرم و به کار بردن واژگان منسوخ یا شیوه­ی نحوی مهجور و غیر متداول زبان امروزی است، درک اصطلاح مزبور نیازمند تامل در زبان و تحولات آن است. تحول در زبان، در طول زمان امری طبیعی است که بعضی واژگان در ساختار زبان وارد شده و بعضی از آن­ها از این چرخه خارج می­شوند در این مقاله اشعار دو شاعر معاصر پروین اعتصامی و فروغ فرخ­زاد به شیوه ی کتابخانه­ای بررسی شده است. پیوند پروین اعتصامی با سبک خراسانی و عراقی باعث شد که باستان گرایی به­صورت متنوع و چشمگیر در اشعارش مشهود باشد و شاید استواری و فخامت شعری پروین اعتصامی، پیوستگی اشعار او به ادبیات کهن و غنی کشورمان باشد؛ اما باستان­گرایی در اشعار فروغ فرخ­زاد هم­عصر شاعر با توجه به نوگرا بودن شاعر و نزدیکی زبان او به گفتار امروزی و کاربرد واژگان امروزی،در اشعار او چشمگیر نبوده و شاید در بعضی مواقع باعث آسیب­پذیری زبان نرم فروغ شده است. در این مقاله دوازده شعر از دفتر اسیر فروغ و ده قصیده از اشعار پروین مورد بررسی تطبیقی قرارگرفته است؛ و نشان داده شده است که فروغ در استفاده از انواع قیدهای مختص و مشترک و تتابع اضافات و کاربرد تنسیق­الصفات به طریق قدما رفته است. پروین نیز در استفاده از واژگان کهن، تخفیف­های آوایی، کاربرد فعل­ها به­صورت باستانی و از لحاظ نحوی استفاده­ی حروف به­جای هم از این روش بهره برده است. اهمیت آرکائیسم در استفاده از تجربه های کهن و ادامه­ی مرده ریگ هنر قدیم در هنر امروز است.

هنجارگریزی, آرکائیسم, واژگانی, نحوی, فروغ فرخ زاد, پروین اعتصامی