مهدی محمد علیخانی - گروه شیلات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی شمسایی مهرجان - گروه شیلات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مسعود حقیقی - مرکز تحقیقات ماهیان سردآبی، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تنکابن، ایران
مهدی سلطانی - گروه بهداشت و بیماری های آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
ابولقاسم کمالی - گروه شیلات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

در پژوهش حاضر اثر عصاره خشک گیاه خرفه (Portulaca oleracea) بر برخی از شاخص ­های رشد، آنالیز کیقیت لاشه و فلور میکروبی روده ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور از ۶۰۰ عدد ماهی قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزنی ۰/۱±۳/۳۰ گرم در قالب یک طرح کاملا تصادفی در ۵ سطح شامل ۰% (شاهد، T۰)، ۰/۵% (T۱)، ۱% (T۲) ،۱/۵% (T۳)، و ۲%  (T۴)، عصاره خشک خرفه در هر کیلوگرم غذا به همراه سه تکرار در ۱۵ مخزن پلاستیکی ۳۰۰ لیتری (در هر تانک ۴۰ عدد ماهی) مورد آزمایش قرار گرفتند. نمونه برداری از ماهیان در تیمارها پس از ۶۰ روز دوره آزمایش به صورت تصادفی ساده انجام شد. پس از نمونه برداری، برخی از شاخص ­های رشد (وزن و طول، ضریب تبدیل غذایی، درصد افزایش وزن بدن، ضریب رشد ویژه، شاخص وضعیت (ضریب چاقی)، درصد بازماندگی، رسوب پروتئین در بدن، نسبت بازده پروتئین، فلور میکروبی روده و آنالیز ترکیبات لاشه مورد سنجش قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که عصاره خشک خرفه در سطح ۱% موجب افزایش درصد وزن بدن و کاهش ضریب تبدیل غذایی نسبت به سایر تیمارها گردید (۰/۰۵>p). درصد بازماندگی بچه ماهی ها در تیمار ۰/۵% در مقایسه با دیگر تیمار ها افزایش نشان داد (۰/۰۵>p).هم چنین، شاخص وضعیت یا ضریب چاقی در تیمار ۲% عصاره خشک خرفه کاهش معنی داری نسبت به سایر تیمارها نشان داد (۰/۰۵>p).از این رو، عصاره خشک خرفه در سطح ۱% جهت بهبود عملکرد رشد بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان مناسب است. میزان پروتئین لاشه در تمامی تیمارهای آزمایشی به جزء تیمار ۲% عصاره خشک خرفه نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت (۰/۰۵>p). میزان چربی لاشه در تمامی تیمارهای آزمایشی نسبت به تیمار شاهد به ویژه در تیمار ۱/۵% عصاره خشک خرفه کاهش نشان داد (۰/۰۵>p). میزان رطوبت لاشه به ترتیب در تیمارهای ۰/۵% و ۱% عصاره خشک خرفه در مقایسه با دیگر تیمارها بیش تر بود (۰/۰۵>p). هم چنین مقدار خاکستر لاشه در تیمارهای ۱/۵% و ۲% عصاره خشک خرفه بیش از سایر تیمارها بود (۰/۰۵>p). از دیگر نتایج مثبت عصاره خشک خرفه افزایش باکتری های مفید روده در تیمار ۱% بود (۰/۰۵>p). در مجموع نتایج این بررسی نشان می دهد که می توان از سطح ۱% عصاره خشک خرفه در ترکیب با غذا جهت بهبود عملکرد رشد و بهبود کارایی تغذیه ای در آبزیان استفاده نمود.  

قزل آلای رنگین کمان, گیاه خرفه, شاخص های رشد, فلور میکروبی روده, آنالیز لاشه