محسن رجب زاده نسوان - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
بهروز دستار - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
تقی قورچی - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
امید عشایری زاده - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
مرتضی خمیری - گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

این آزمایش جهت تعیین ترکیب شیمیایی و ارزیابی کیفیت پروتئین تفاله گوجه فرنگی خام و تخمیری در تغذیه جوجه ­های گوشتی انجام شد. مقدار ماده خشک، فیبر، پروتئین خام به­ ترتیب از ۹۲/۹۶، ۳۵/۱۳، ۱۴/۳۵ در تفاله خام به ۹۱/۴۰، ۳۰/۱۶، ۱۵/۵۴ درصد در تفاله تخمیری تغییر یافت. جمعیت باکتری ­های اسیدلاکتیک (log۱۰ CFU/g) از ۷/۵۳ در تفاله خام به ۱۴/۸۵ در تفاله تخمیری تغییر یافت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار شامل جیره فاقد ازت، جیره حاوی کنجاله سویا، جیره حاوی تفاله گوجه فرنگی خام و تخمیری به ­صورت جیره های نیمه خالص بر روی جوجه­ ها انجام شد. نسبت راندمان پروتئین، نسبت ویژه پروتئین، راندمان خوراک و افزایش وزن جوجه ها بررسی شد. نتایج نشان داد نسبت راندمان پروتئین در سنین ۱۴، ۱۷ و کل دوره پرورش برای تفاله تخمیری به ­ترتیب برابر با ۲/۹۶، ۲/۷۲ و ۲/۷۰ برای تفاله خام به ­ترتیب برابر با ۲/۳۶، ۲/۰۳ و ۲/۲۴ و برای کنجاله سویا به ­ترتیب برابر با ۳/۰۶، ۳/۲۶ و ۳/۱۳ بود (۰/۰۵>P). ارزش ویژه پروتئین برای تفاله تخمیری به ­ترتیب برابر با ۳/۸۴، ۳/۷۶ و ۳/۸۲ و برای تفاله خام به ­ترتیب برابر با ۳/۴۷، ۲/۹۲ و ۳/۲۸ و برای کنجاله سویا به ­ترتیب برابر با ۴/۰۳، ۳/۹۹ و ۴/۰۲ بود (۰/۰۵>P). اگر چه افزایش وزن و راندمان خوراک در جوجه های تغذیه شده با تفاله تخمیری نسبت به کنجاله سویا کم ­تر بود ولی این مقادیر نسبت به تفاله خام بالاتر بود (۰/۰۵>P). بنابراین با توجه به بهبود کیفیت پروتئین تفاله تخمیری می ­توان از آن در تغذیه جوجه­ های گوشتی استفاده نمود.

تخمیر, تفاله گوجه فرنگی, جوجه گوشتی, کیفیت پروتئین