سیده مهسا موسوی رینه - گروه انرژی های نو و محیط زیست، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران، تهران، ایران
شراره پورابراهیم - گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

بررسی شرایط اکولوژیک و بیولوژیک اکوسیستم­ های آبی می تواند نشانگر فشار های احتمالی بر آن ها باشد. گروه های مختلف درشت بی مهرگان کفزی دارای آستانه تحمل متفاوت نسبت به فشارهای محیطی ازجمله آلاینده ­ها هستند که به ­عنوان شاخص های زیستی کیفیت آب در بسیاری از تحقیقات مورد استفاده قرار می گیرند. پژوهش حاضر اجتماعات کفزیان و ساختار جمعیتی آن ها را در رودخانه کرج مورد بررسی قرار داده است و با توجه به عواملی که سبب آشفتگی محیطی می شوند، به طبقه بندی وارزیابی کیفیت آب این رودخانه در ایستگاه های مورد بررسی پرداخته شده است. نمونه برداری از درشت بی مهرگان کفزی با استفاده از نمونه بردار سوربر (۳۵×۳۵سانتی ­متر مربع و با اندازه روزنه ۲۵۰ میکرون) از زمستان ۱۳۹۵ تا پایان پاییز ۱۳۹۶ در ۴ ایستگاه مطالعاتی انجام شده است. نمونه ­های جداسازی شده متعلق به ۵ رده، ۱۰ راسته و ۲۳ خانواده هستند. فراوان ترین گروه های درشت بی مهرگان کفزی در رودخانه  کرج راسته Ephemeroptera با درصد فراوانی ۴۷/۶ درصد، Plecoptera  ۲۰/۲ درصد و Diptera ۱۵/۶ درصد بوده است. نتایج نشان می دهد که آب رودخانه براساس شاخص شانون دارای آلودگی و براساس شاخص هیلسنهوف در ایستگاه ­های بالادست سد امیرکبیر (سیرا و پل خواب) به ­ترتیب با مقادیر ۴/۸ و ۴/۶ دارای کیفیت خوب و در ایستگاه­ های پایین ­دست سد ( آدران و پورکان ) به ­ترتیب با مقادیر ۵/۷ و ۵/۶ دارای کیفیت متوسط می ­باشد. هم ­چنین براساس شاخص سیمپسون میزان غالبیت در ایستگاه سیرا و پل خواب بالاتر است و طبق شاخص یکنواختی هیل ایستگاه­ های آدران و پورکان دارای جمعیت های یکنواخت تری می باشند. نتایج این تحقیق مبین کارایی استفاده از شاخص های زیستی در تعیین کیفیت آب رودخانه کرج می باشد.

درشت بی مهرگان کفزی, پایش زیستی, رودخانه کرج, تغییرات کیفیت آب