سیما ساور سفلی - موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
رضا سید شریفی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
محمدرضا منصوریان - مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور، کرج، ایران
مزدک کاظمی - مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور، کرج، ایران

هدف از این تحقیق مطالعه­ اثر شاخص دما-رطوبت (THI) به ­عنوان یک توصیف­ گر محیطی برای استرس گرمایی بر تولید شیر و درصد چربی گاوهای هلشتاین در اقلیم مدیترانه ­ای ایران بود. اطلاعات تولیدی شکم اول جمع آوری شده طی سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۵ مربوط به ۴۲۷۵۱ و ۳۸۸۲۹ راس گاو شیری با ۳۴۸۸۶۸ و ۳۰۲۸۵۱ رکورد به ­ترتیب برای تولید شیر و درصد چربی شیر مورد استفاده قرار گرفت. میانگین روزانه­ THI برای سه روز قبل از رکوردگیری که از اطلاعات نزدیک ­ترین ایستگاه­ های هواشناسی به گله­ ها محاسبه شده بود به ­عنوان یک اثر محیطی درنظر گرفته شد. مولفه ­های (کو) واریانس با استفاده از روش بیزی از طریق مدل رگرسیون تصادفی برای ترکیبات مختلف THI و روز شیردهی (DIM) برآورد شد. در تابعی از روز­های شیردهی با رسیدن به اواخر دوره­ شیردهی، وراثت ­پذیری افزایش و در تابعی از شاخص دما-رطوبت (اوایل دوره­ شیردهی) با افزایش THI، وراثت ­پذیریکاهش می ­یابد. همبستگی­ های ژنتیکی برای مقادیرTHI و DIM با افزایش فاصله بین مقادیر، کاهش داشت که نشان می ­دهد رکوردها در THIهای مختلف مانند DIMهای مختلف از ژن­ های متفاوتی اثر می گیرند و هم­ چنین همبستگی های ژنتیکی برآورد شده برای درصد چربی پایین ­تر از مقادیر مربوط به تولید شیر بود. از برآوردهای حاصل از این تحقیق نتیجه گیری می ­شود که وارد کردن اثر ژنتیک افزایشی در مدل ارزیابی مقاومت به گرما در گله ­های گاوهای شیری اقلیم مدیترانه ­ای ایران لازم است و پتانسیل ژنتیکی حیوان می­ تواند نقش مهمی در کنترل میزان کاهش تولید شیر گله در شرایط آب و هوایی استرس ­زا ایفا کند.

استرس گرمایی, شاخص دما-رطوبت نسبی, وراثت پذیری, رکورد روز آزمون